Από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου καταλαβαίνεις ότι ο συγγραφέας έχει επιλέξει να κινηθεί στην κινούμενη άμμο της πραγματικότητας, στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που ξέσπασαν με την πρωτοφανή οικονομική κρίση στη χώρα.
Οι αυτοκτονίες πολιτών, οι διαδηλώσεις, οι άστεγοι, το νέο κύμα μετανάστευσης των Έλλήνων, ο παραλογισμός και ή ένταση των πρώτων ημερών της κρίσης, αποτυπώνονται γλαφυρά με τη γνωστή οξυδέρκεια του συγγραφέα.
Με έναν τρόπο, όμως, που δεν επιτρέπει στα γεγονότα της επικαιρότητας να περιορίσουν τη στοχαστική διάσταση της ιστορίας.
Το μυθιστόρημα επαναφέρει, επίσης, με πολλούς τρόπους στο προσκήνιο την ένταση, το αδιέξοδο και τα ηθικά διλήμματα με τα οποία είναι αντιμέτωπη ολόκληρη η νεοελληνική κοινωνία.
Το παράδειγμα του αστυνόμου Χαρίτου, ο οποίος τη στιγμή που βάλλεται με τον πιο άμεσο τρόπο από την οικονομική κρίση κάνει με ευσυνειδησία τη δουλειά του, αν μεταφερθεί στη σημερινή πραγματικότητα, προσφέρει γόνιμο προβληματισμό.
Παρουσίαση από τον Γιώργο Καρουζάκη
Η «Περαίωση» ξεκινάει σαν θρίλερ με την ομαδική αυτοκτονία τεσσάρων γυναικών στο Αιγάλεω, οι οποίες αποφάσισαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους, επειδή δε μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα.
«Καταλάβαμε ότι είμαστε βάρος στο κράτος, στους γιατρούς, στα φαρμακεία, και σε ολόκληρη την κοινωνία. Φεύγουμε, για να μην έχετε την έγνοια μας. Με τέσσερις συνταξιούχες λιγότερες, θα ζήσετε καλύτερα», γράφουν πριν αποχαιρετήσουν τα εγκόσμια.
Από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου καταλαβαίνεις ότι ο συγγραφέας έχει επιλέξει να κινηθεί στην κινούμενη άμμο της πραγματικότητας, στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που ξέσπασαν με την πρωτοφανή οικονομική κρίση στη χώρα.
Οι αυτοκτονίες πολιτών, οι διαδηλώσεις, οι άστεγοι, το νέο κύμα μετανάστευσης των Ελλήνων, ο παραλογισμός και ή ένταση των πρώτων ημερών της κρίσης, αποτυπώνονται γλαφυρά με τη γνωστή οξυδέρκεια του συγγραφέα. Με έναν τρόπο, όμως, που δεν επιτρέπει στα γεγονότα της επικαιρότητας να περιορίσουν τη στοχαστική διάσταση της ιστορίας.
Στην «Περαίωση», ο Πέτρος Μάρκαρης δεν καταγράφει απλώς τα γεγονότα και τις συνέπειες της κρίσης. Βαθύς γνώστης, όπως είναι, της ελληνικής πραγματικότητας, των φανερών αλλά και των σκοτεινών μηχανισμών που συντηρούν, εδώ και πάρα πολλά τα χρόνια, τις παθογένειες της χώρας, ξεκινά από την κρίση για να αποκαλύψει την έκταση της στρεβλής νεοελληνικής κατάστασης.
Ένα από τα πρώτα θύματα της κρίσης είναι και ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ο πιο γνωστός λογοτεχνικός ήρωας του εγχώριου αστυνομικού μυθιστορήματος, διάδοχος του θρυλικού αστυνόμου Μπέκα του Γιάννη Μαρή.
Την εποχή, λοιπόν, που ο Χαρίτος αντιμετωπίζει τη μείωση του μισθού του και η κόρη του ετοιμάζεται να μεταναστεύσει στην Αφρική για μια αξιοπρεπή δουλειά, καλείται να εξιχνιάσει μια από τις πιο αλλόκοτες υποθέσεις της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας.
Στο Νεκροταφείο του Κεραμεικού βρίσκεται νεκρός, ξαπλωμένος ανάσκελα, με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος, ένας άνθρωπος. Είναι αφημένος δίπλα στο αντίγραφο της επιτύμβιας στήλης της Ηγησούς. Σύντομα, θα αποκαλυφθεί ότι το πτώμα ανήκει στον μεγαλογιατρό της οδού Καρνεάδου και συλλέκτη έργων τέχνης, Αθανάσιο Κορασίδη. Δηλητηριάστηκε με κώνειο και αφέθηκε στον αρχαιολογικό χώρο.
Είναι το πρώτο θύμα του «εθνικού φοροεισπράκτορα», ενός τιμωρού που κάνει την εμφάνισή του, εν μέσω κρίσης, και αναλαμβάνει, με την απειλή φόνου, να μαζέψει τους φόρους που οφείλουν στο κράτος μεγάλοι φοροφυγάδες. Όποιος αρνείται να πληρώσει δολοφονείται. Ο Κορασίδης, όπως μαθαίνουμε, δήλωνε στην εφορία καθαρό εισόδημα 50.000 ευρώ, ενώ ο φόρος που έπρεπε να καταβάλει, ετησίως, έφτανε τα 250.000. Ο «εθνικός φοροεισπράκτορας» τον είχε προειδοποιήσει με ανώνυμο μήνυμα, το οποίο κατέληγε: «Παρακαλώ να πληρώσετε… Εν εναντία περιπτώσει, η ζωή σας κινδυνεύει με περαίωση».
Η δράση του τιμωρού-φοροειπράκτορα συνεχίζεται. Κάποια από τα υποψήφια θύματά του σπεύδουν να καταβάλουν το ποσό που χρωστούν για να σωθούν και κάποιοι άλλοι πεθαίνουν με κώνειο ή με τα δηλητηριασμένα βέλη που ο «φοροπεισπράκτορας» εκτοξεύει καταπάνω τους, από απόσταση.
Το κώνειο και ο αρχαιοελληνικός τρόπος αφανισμού των φοροφυγάδων, μοιάζει με ειρωνικό υπαινιγμό του συγγραφέα προς ορισμένους νεοέλληνες, που μάλλον δε σέβονται, όπως οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, τους νόμους.
Η ιστορία του βιβλίου, καλογραμμένη, με στέρεη πλοκή, με το σασπένς και το μυστήριο που απαιτεί το είδος, δεν μένει στον αφρό των ημερών. H παρουσία και η δράση του «εθνικού φοροεισπράκτορα» δίνει εναύσματα για να σκιαγραφηθεί το ισχυρό πλέγμα διαφθοράς που ενώνει ποικιλοτρόπως και με καταστροφικές συνέπειες, πολίτες, πολιτικούς και θεσμούς.
Το μυθιστόρημα επαναφέρει, επίσης, με πολλούς τρόπους στο προσκήνιο την ένταση, το αδιέξοδο και τα ηθικά διλήμματα με τα οποία είναι αντιμέτωπη ολόκληρη η νεοελληνική κοινωνία. Το παράδειγμα του αστυνόμου Χαρίτου, ο οποίος τη στιγμή που βάλλεται με τον πιο άμεσο τρόπο από την οικονομική κρίση κάνει με ευσυνειδησία τη δουλειά του, αν μεταφερθεί στη σημερινή πραγματικότητα, προσφέρει γόνιμο προβληματισμό.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι η «Περαίωση» είναι το δεύτερο μυθιστόρημα της Τριλογίας της Κρίσεως του συγγραφέα. Το πρώτο ήταν τα «Ληξιπρόθεσμα δάνεια» που κυκλοφορεί επίσης από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη.
Ερωτήσεις, αφορμή για συζήτηση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
-Με ποιό τρόπο συνδέονται τα πραγματικά γεγονότα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα με την αστυνομική ιστορία που υφαίνει ο συγγραφέας;
-Πώς σκιαγραφείται η Αθήνα στην «Περαίωση»; Ποιες κοινωνικές και πολιτικές επισημάνσεις προκύπτουν από τις διαδρομές των ηρώων του μυθιστορήματος στις γειτονιές της Αθήνας;
-H δράση του «εθνικού φοροεισπράκτορα» επισημαίνει και τη λειτουργία ενός ισχυρού πλέγματος διαφθοράς που ενώνει πολίτες, πολιτικούς και θεσμούς. Πώς επηρεάζει, τελικά, το σύνολο της κοινωνίας η ύπαρξη αυτού του δικτύου;
-Τι υποδηλώνει η επιλογή του «εθνικού φοροεισπράκτορα» να δολοφονεί θύματά του με κώνειο, το δηλητήριο που αφάνισε το Σωκράτη;
-Πώς διαχειρίζεται ο αστυνόμος Χαρίτος την κρίση που πλήττει και την οικογένειά του;
-Ποια είναι τα ισχυρότερα ηθικά διλήμματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ο αστυνόμος Χαρίτος στο βιβλίο;
-Πώς διαμορφώνεται το σύγχρονο έγκλημα μέσα από την εξέλιξη της τεχνολογίας;
Πέτρος Μάρκαρης: «Το καλό θα έρθει σταγόνα-σταγόνα και δεν θα έρθει από τη μια μέρα στην άλλη».
Συνέντευξη στον Γιώργο Καρουζάκη
Ο Πέτρος Μάρκαρης είναι από τους Έλληνες συγγραφείς που υπηρετεί με συνέπεια και μεγάλη επιτυχία, εντός και εκτός ελληνικών συνόρων, την αστυνομική λογοτεχνία. Ένα είδος, το οποίο στα χέρια του υπερβαίνει τους περιορισμούς που υποδεικνύει, σε ορισμένες περιπτώσεις, η τυπολογία του.
Στην «Περαίωση», το δεύτερο μυθιστόρημα της «Τριλογίας της Κρίσεως» (Γαβριηλίδης), ο αστυνόμος Χαρίτος, διάσημος πρωταγωνιστής των βιβλίων του, καλείται να εξιχνιάσει μια αλλόκοτη υπόθεση δολοφονιών.
Σε μια Αθήνα με κυρίαρχο τον κοινωνικό αναβρασμό που προκάλεσε το σοκ του ξεσπάσματος της οικονομικής κρίσης, κάνει την εμφάνιση του ένας απρόβλεπτος τιμωρός. Είναι ο «εθνικός φοροεισπράκτορας», ένας δολοφόνος που δηλητηριάζει με κώνειο τους φοροφυγάδες που αρνούνται να πληρώσουν φόρους στο κράτος.
Η δράση του ήρωα και η αναζήτηση της ταυτότητάς του από τον αστυνόμο Χαρίτο, δίνει την ευκαιρία στον Μάρκαρη να προσεγγίσει το εύρος της διαφθοράς, την παρανομία, καθώς και ορισμένα από τα λάθη που οδήγησαν τη χώρα στο χείλος του γκρεμού.
Όπως καταλαβαίνετε, η συζήτηση που κάναμε με τον συγγραφέα στην Αθήνα είχε πολλές αφορμές.
-Η «Περαίωση» αποτυπώνει μία από τις πιο δύσκολες περιόδους της νεοελληνικής Ιστορίας, τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση και άρχισε να απλώνεται στην κοινωνία, με την ανασφάλεια, την ανεργία, το νέο κύμα μετανάστευσης των Ελλήνων στο εξωτερικό. Ήταν αυθόρμητη η επιλογή σας να ασχοληθείτε με την κρίση;
«To σχέδιο της Τριλογίας που ξεκίνησε με το βιβλίο «Ληξιπρόθεσμα δάνεια» ήταν να καταγράψω σε τρία μυθιστορήματα την κρίση, τις επιπτώσεις της πάνω στα άτομα και τους πολίτες. Όταν ζεις σε μια χώρα όπου ξαφνικά, μέσα σε δύο χρόνια, έχει μια αύξηση αυτοκτονιών κατά 25%, υπάρχει πρόβλημα. Ιστορικά, μπορεί η Ελλάδα, τα Βαλκάνια και ο Νότος να μην είχαν υψηλό ποσοστό αυτοκτονιών, αλλά σήμερα η κατάσταση άλλαξε. Συνεπώς, είμαι υποχρεωμένος αυτή την αλλαγή να την αποτυπώσω, καθώς και το πώς αντιδρούν, εάν και όταν αντιδρούν, οι Έλληνες σε αυτή την κατάσταση. Η πιο διαδεδομένη αντίδραση είναι να φύγουμε, είτε για την επαρχία και τα χωριά μας, είτε οπουδήποτε στον κόσμο βρούμε μία προσφορά εργασίας. Αυτά τα δύο είναι για μένα κομβικά σημεία μιας κοινωνίας η οποία υποφέρει και δεν τα βγάζει πέρα».
-Είναι αλήθεια, ότι το φαινόμενο των αυτοκτονιών είναι συνηθισμένο σε πιο βόρειες κοινωνίες. Έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά η ελληνική του εκδοχή;
«Στην Ελλάδα συνδέεται με το αδιέξοδο και την απελπισία. Δεν πιστεύω ότι έχει σχέση, όπως στις βόρειες χώρες, με ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία προκύπτουν εν μέρει από την μοναξιά και από το γεγονός ότι ο άνθρωπος δεν αντέχει άλλο να ζει μόνος του ή από καθιζήσεις ψυχολογικές και ψυχιατρικές. Στην Ελλάδα αυτά που προκαλούν την αύξηση των αυτοκτονιών είναι πολύ συγκεκριμένα. Είναι η τρομερή επιδείνωση των συνθηκών της ζωής, τα αδιέξοδα βιοπορισμού. Αυτή είναι για μένα η βασική αιτία. Εδώ, δεν είναι ψυχολογικό το πρόβλημα».
Ο «εθνικός φοροεισπράκτορας»
-Κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου σας είναι ο περίφημος «εθνικός φοροεισπράκτορας», ένα σκοτεινό πρόσωπο που αναλαμβάνει, αυτοβούλως, να εισπράξει με την απειλή του φόνου, τους φόρους από τους φοροφυγάδες. Τι επισημαίνει η παρουσία αυτού του ήρωα;
«Ουσιαστικά ο συγγραφέας λέει, ότι έτσι όπως είναι δομημένο αυτό το κράτος, ο μόνος τρόπος να εισπράττει φόρους είναι να απειλεί τη ζωή των φοροφυγάδων, γιατί από τίποτε άλλο δεν καταλαβαίνουν. Έχει τόσες τρύπες το σύστημα που ξεφεύγουν πάντα. Συνεπώς, από το μόνο πράγμα που δεν μπορούν να ξεφύγουν είναι η απειλή του θανάτου, όταν μάλιστα υλοποιείται. Αυτό κάνει ο εθνικός φοροεισπράκτορας: σκοτώνει δύο και οι άλλοι αρχίζουν και πληρώνουν. Για αυτό έβαλα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου και μια σημείωση που λέει ότι, το μυθιστόρημα δεν συνιστάται για απομιμήσεις. Μην αρχίσουν δηλαδή κάποιοι και σκοτώνουν για να μαζέψουν φόρους.
Αλλά πραγματικά, θεωρώ ότι αυτό που κάνει ο «εθνικός φοροεισπράκτορας», εάν σκεφτείτε την σημερινή παντελή αδυναμία καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, είναι, στην ακραία του σημασία, το μόνο που μπορεί να αποδώσει. Διότι μέχρι τώρα, ακούω το ένα σχέδιο νόμου μετά το άλλο, βλέπω να ψηφίζονται τα σχέδια νόμου κατά της φοροδιαφυγής, αποτέλεσμα, όμως, δεν βλέπω. Συνεπώς, επειδή δεν βλέπω αποτέλεσμα, λέω εγώ ο συγγραφέας: Ξέρετε κάτι; Έτσι όπως το πάτε, ο μόνος τρόπος είναι αυτός. Δεν υπάρχει άλλος».
– Ο ήρωάς σας δηλητηριάζει τα θύματα του με κώνειο, το δηλητήριο που σκότωσε το Σωκράτη ή τα χτυπά από απόσταση με δηλητηριασμένα τόξα, όπως έκανε ο Απόλλωνας. Γιατί βάλατε τον «εθνικό φοροεισπράκτορα» να δολοφονεί τα θύματά του με αυτόν τον αρχαιοελληνικό τρόπο;
«Γιατί ήθελα να θυμίσω στους Έλληνες, σε όλους εμάς, οι οποίοι τόσο πολύ αναφερόμαστε στους αρχαίους ημών προγόνους και ακόμα κρεμόμαστε από πάνω τους, ότι αυτοί οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ήξεραν και να τιμωρούν. Οι πολίτες στην αρχαιότητα ήξεραν να σέβονται τους νόμους, όρα Σωκράτη. Ήταν αθώος, αλλά είπε ότι αφού είναι απόφαση, εγώ θα την τηρήσω. Μπορείτε να πείτε ότι θέλετε για τους αρχαίους, αλλά αυτοί τιμωρούσαν. Εμείς δεν τιμωρούμε. Εδώ είναι η διαφορά μας».
Φοροδιαφυγή και διαφθορά
-Οι εξωφρενικές περιπτώσεις φοροδιαφυγής που αναφέρετε στο βιβλίο, έχουν σχέση με την πραγματικότητα; Βασιστήκατε σε αληθινά στοιχεία;
«Αν μιλήστε, όπως εγώ, με ανθρώπους που γνωρίζουν την κατάσταση, θα σας πούνε ότι αυτά που συμβαίνουν στη πραγματικότητα είναι ασύλληπτα. Ξέρετε, σε αυτή τη χώρα θεωρούν ότι η ανάπτυξη, ακόμα και με παρανομία, είναι ανάπτυξη. Είμαστε οι μόνοι που το ανακαλύψαμε αυτό. Δεν υπάρχει άλλη χώρα, ούτε η Ιταλία, που είναι κοντά σε μας για πολλούς λόγους, δεν το κάνει σε τέτοιο βαθμό. Δείτε τις καταπατημένες περιοχές γύρω από την Αττική. Και σου λένε κάποιοι: «Ξέρεις πόσοι δούλεψαν εκεί»; Μα, αν είναι να δουλεύουμε έτσι, έχω να πω ότι το ίδιο ισχύει για το μαύρο χρήμα και για το οργανωμένο έγκλημα. Θα τα ανεχθούμε όλα λόγω της ανάπτυξης;
Η ανάπτυξη, την οποία θέλουμε όλοι, πρέπει να έχει κανόνες. Αυτή η αντίληψη του «Κάνε πως δε βλέπεις» έχει καταστρέψει το κράτος. Και η διαπλοκή και η διαφθορά είναι τεράστια. Λέμε για τη φοροδιαφυγή. Κάναμε τίποτα για το οργανωμένο έγκλημα που υπάρχει στην διακίνηση καυσίμων; Δηλαδή εντάξει, να λέμε τα λάθη της τρόικας και της Ευρώπης που είναι πολλά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτοί μας βούλιαξαν».
-Το θέμα της φοροδιαφυγής στο βιβλίο λειτουργεί και ως αφορμή για να επισημανθεί και το εύρος της διαφθοράς στη χώρα;
«Δεν διάλεξα τυχαία τη φοροδιαφυγή. Διότι η φοροδιαφυγή για μένα είναι η μητέρα, ο πυρήνας της διαφθοράς στην Ελλάδα. Φοροδιαφεύγω σημαίνει στερώ από το Δημόσιο τους πόρους εκείνους που χρειάζεται για να εξυπηρετήσει ουσιαστικά το σύνολο της Πολιτείας και των πολιτών. Αυτό επίσης, σημαίνει ότι δεν έχω παρά μία εγωιστική ατομική συνείδηση και αδιαφορώ, παντελώς, για την ύπαρξη κοινωνικής συνείδησης.
Ο πολίτης που σκέφτεται έτσι («την έχω γραμμένη την κοινωνική συνείδηση και τι μου δίνει εμένα αυτό το κράτος») δεν ενδιαφέρεται για το σύνολο και αυτό είναι η παντελής καθίζηση της κοινωνικής συνείδησης, σε μία χώρα η οποία είχε αυξημένη και την κοινωνική και την ελληνική συνείδηση. Θεωρώ, λοιπόν, ότι η φοροδιαφυγή είναι η μητέρα πάσης διαφθοράς, διότι αγγίζει τον πυρήνα του ατόμου που επιδιώκει να διαφθείρει και να διαφθαρεί».
–H διαφθορά είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο;
«Προχθές στη Γερμανία, ένας Γερμανός μου είπε: “κε Μάρκαρη, σε εμάς νομίζετε ότι δεν υπάρχει διαφθορά; Υπάρχει αλλά συμβαίνει σε πολύ μεγάλα κοινωνικά στρώματα και σε μεγάλες περιουσίες. Δείτε τι συμβαίνει στη Siemens, και στη Volkswagen. Αλλά ο μέσος πολίτης δεν είναι διεφθαρμένος. Αυτή είναι η διαφορά. Εξού και ασκεί τρομερή πίεση για να αναγκαστεί το Δημόσιο να την καταπολεμήσει, γιατί ο ίδιος δεν είναι διεφθαρμένος. Για αυτό ανάγκασαν τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να παραιτηθεί ύστερα από το σκάνδαλο που αποκαλύφθηκε. Κανείς δεν ήθελε να τον αλλάξει, αλλά η πίεση από κάτω ήταν τόσο μεγάλη που αναγκάστηκε να παραιτηθεί”. Μου είπε ακόμα και κάτι άλλο που με έκανε να μαυρίσω: “Το πρόβλημα σε εσάς είναι ότι η διαφθορά είναι φτηνιάρικη, χαμηλού επιπέδου. Είναι απλωμένη σε πράγματα ασήμαντα”. Και εκεί με αποστόμωσε, δεν είχα τι να του πω».
Χρηματιστηριακός φονταμενταλισμός
-Πώς προέκυψε αυτή η κατάσταση στην Ελλάδα;
«Γίνομαι έξαλλος με τους ξένους που λένε ότι στην Ελλάδα είναι όλοι διεφθαρμένοι. Δεν είναι αλήθεια αυτό. Η αλήθεια είναι ότι το σύστημα στην Ελλάδα, δημόσιο και πολιτικό έχει δημιουργήσει μια κατάσταση που καθιστά τη δουλειά και την απόδοση των ευσυνειδήτων και των εντίμων, δύσκολη ως αδύνατη και διευκολύνει τρομερά τους ασυνείδητους και τους διεφθαρμένους. Αυτούς ευνοεί το σύστημα. Δεν είναι όλοι διεφθαρμένοι στην Ελλάδα. Απλώς οι μη διεφθαρμένοι δεν τα βγάζουν πέρα. Εδώ είναι το πρώτο πρόβλημα.
Το δεύτερο που έχω να πω, είναι υπήρξαν πάρα πολλές παράμετροι και συνισταμένες που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση. Εμείς από τη φτώχεια περάσαμε σε αυτόν τον εικονικό πλούτο. Είχαμε να κάνουμε, επίσης, με ένα πολιτικό σύστημα, ιδιαίτερα των παρατάξεων που κυβερνούσαν, που διέφθειρε τους πολίτες με το εύκολο χρήμα.“Τι θέλετε; Πιστώσεις αγροτικές; Πάρτε. Δεν με ενδιαφέρει αν παράγετε ή αν πουλάτε”. Αυτό, ο πολίτης που είχε τρομερή στέρηση χρημάτων σε όλη την πορεία του νεοελληνικού κράτους, το είδε ως “μάννα εξ ουρανού” και δεν διάβασε την τάση που είχε το σύστημα να τον διαφθείρει. Με ποιο σκοπό; Nα μαζέψει ψήφους.
Εξαγορά ψήφων είναι αυτό που έγινε στην Ελλάδα. Πολύ κοινά και πολύ απλά. Εξαγόραζε με αυτό τον τρόπο το πολιτικό σύστημα τις ψήφους των ανθρώπων οι οποίοι τις δίνανε, γιατί ξαφνικά ζούσαν διαφορετικά».
-Γιατί το πιο αδύναμο μέρος της ελληνικής κοινωνίας έχει υποστεί και τις πιο καταστροφικές συνέπειες της κρίσης;
«Βλέπω τους τεχνογνώστες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου να αντιμετωπίζουν σε ένα παγκόσμιο επίπεδο την κρίση και την οικονομία με μοντέλα και διακρίνω στην στάση τους ένα είδος χρηματιστηριακού φονταμενταλισμού. Και αυτό με τρομάζει. Αυτή είναι φονταμενταλιστική λογική. Είσαι η Αργεντινή, το ίδιο μοντέλο. Είσαι η Ελλάδα, το ίδιο μοντέλο. Είσαι η Εσθονία, το ίδιο μοντέλο. Αυτό είναι το κοστουμάκι του φονταμενταλιστή. Δεν υπάρχει σε αυτό το σύστημα η ευελιξία προσαρμογής, ανάλογα με τη χώρα και τους πολίτες της.
Έλεγα σε ένα φίλο μου ότι, αν υπήρχε ένας λόγος που το σύστημα του υπαρκτού σοσιαλισμού κατέρρευσε, ήταν επειδή είχε ιδεολογικοποιήσει την οικονομία. Σήμερα, με τον τρόπο που ουσιαστικά εφαρμόζουν τον καπιταλισμό, κάνουν το ίδιο ιδεολογικό λάθος στην οικονομία και αυτό είναι καταστροφικό».
–Βλέπετε κάποια διέξοδο στην κρίση;
«Ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου έλεγε, «το κακό έρχεται σαν την πλημμύρα το καλό έρχεται σαν τη σταγόνα». Εμάς μας έχει πλημμυρίσει το κακό τώρα. Το καλό θα έρθει σταγόνα σταγόνα και δεν θα έρθει από τη μια μέρα στην άλλη. Μην έχουμε αυταπάτες. Όποιος από μας περιμένει, ότι μεθαύριο με τον νέο πρωθυπουργό η κατάσταση στην Ελλάδα θα αλλάξει, κάνει πολύ μεγάλο λάθος.
Θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι θα πάρει πάρα πολύ χρόνο, και τα βήματα προς τα πίσω, για ένα διάστημα ακόμα, θα συνεχιστούν. Το κακό είναι ότι θα υποφέρουν κι άλλο οι πολίτες και το καλό ότι το σύστημα που ξόφλησε θα αλλάξει.
Ορισμένα πράγματα θα πρέπει να μάθουμε κι εμείς ως πολίτες, να τα προστατεύουμε και να τα υπερασπιζόμαστε. Για μένα η άνοδος της άκρας δεξιάς αυτή τη στιγμή ενέχει ένα τρομερό κίνδυνο, Ιδίως σε μια χώρα που από το ’36 μέχρι το ’74 έζησε ουσιαστικά με κυβερνήσεις δεξιές ή ελεγχόμενες από ένα δεξιό κέντρο, και μετά από το ’74 κατάφερε να αποκλείσει την άκρα δεξιά από το σύστημα της. Τώρα η άκρα δεξιά επανέρχεται.
Συνεπώς, χρειάζεται μια συνειδητοποίηση και μια υπευθυνότητα εκ μέρους των πολιτών για να καταλάβουν ότι εύκολες λύσεις, όπως “για το μεταναστευτικό ψηφίζω τους Χρυσαυγίτες, για το αντιμνημονιακό ψηφίζω τους τάδε», δεν ισχύει. Όσο καταφεύγουμε σε γρήγορες λύσεις, ακόμα και στο επίπεδο της πρωτογενούς αντίδρασης, τόσο δυσκολότερα θα αποκατασταθούν τα πράγματα. Αυτή για μένα είναι η στυγνή, κοινή πραγματικότητα».
Ο άξονας της ακροδεξιάς
-Η άνοδος της ακροδεξιάς αναγνωρίζεται σε όλη την Ευρώπη.
«Eγώ φοβάμαι, για να ξεκινήσω από μας, τον άξονα: Ελλάδα, Αυστρία, Γαλλία, Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Φιλανδία. Ξέρετε τι άξονας είναι αυτός; Δείχνει κάτι το οποίο φαίνεται ότι δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει. Σε περιόδους κρίσης η Ευρώπη πήγαινε πάντα δεξιά και η Αμερική πάντα αριστερά. Η ξενοφοβία είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Δεν είναι μόνο ελληνικό, μη γελιόμαστε. Η Αμερική που ορθώνει το παράδειγμα της, ξέρετε πόσο καιρό, πόσες δεκαετίες χρειάστηκε για να την υπερβεί; Δεν ήταν εύκολο. Ο ξένος δεν είναι εύκολα επιθυμητός.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα αδιαφόρησε τελείως για το φαινόμενο ή έκανε πως δεν το έβλεπε κατά την προσφιλή τακτική του. Δεν έβλεπε ότι διογκωνότανε, και δεν έβλεπε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να σηκώσει αυτό το κύμα μετανάστευσης για πρακτικούς λόγους και αυτό δεν έχει σχέση με την ξενοφοβία. Δεν μπορεί να σηκώσει αυτό τον αριθμό μεταναστών εκ της φύσεως της και εκ της χώρας της. Και ξαφνικά, προστέθηκε και η κρίση. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι αυτό είναι μπαρούτι. Είναι ένας δυναμίτης.
Λέμε ότι είμαστε λαός μεταναστών. Επειδή, όμως, είμαστε λαός μεταναστών προς τα έξω, δεν ξέραμε τους μετανάστες της εισόδου. Το ίδιο έπαθαν και οι Ιταλοί που έχουν τα ίδια σύνδρομα με εμάς».
–Υπάρχουν λόγοι να πιστέψουμε ότι, κάποια στιγμή, θα αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε όλα αυτά τα προβλήματα διαφορετικά;
«Πιστεύω ότι οι Έλληνες στην κρίσιμη στιγμή πάντα αντιδρούν, το έχουν αποδείξει στην Ιστορία τους. Θεωρώ ότι τα τριάντα χρόνια εικονικής ευημερίας έφεραν συνακόλουθα και μια χαλάρωση αντιστάσεων και αξιών. Κάναμε ένα μεγάλο λάθος, πετάξαμε μαζί με τη φτώχεια και αξίες πολύ υψηλές. Τώρα που ξαναγύρισε η φτώχεια, δεν έχουμε αξίες και αυτό είναι ένα μείον τρομερό. Πέραν αυτού όμως, πιστεύω ότι θα συνέλθουμε από αυτό το τρομερό σοκ που περνάμε και θα προχωρήσουμε. Οι Έλληνες στην περίοδο της διαχρονικής φτώχειας που πέρασε ο τόπος είχαν τρομερές μία εφευρετικότητα αξιοθαύμαστη και δυνατότητες τρομερές τις οποίες και θα ξαναβρούν».
© Copyright 2001-2022 Θαλής + Φίλοι.
designed & developed by ELEGRAD
