Ζωή στην κόψη

Παρουσίαση

Ερωτήσεις

Σχετικά βιβλία

• Παρουσίαση από τον Γιώργο Καρουζάκη

  Ένα βιβλίο με θέμα την Κβαντική Βιολογία, το οποίο ξεκινά με τη ζωηρή περιγραφή του ταξιδιού ενός νεαρού θηλυκού κοκκινολαίμη από ένα δάσος ερυθρελάτης της Σουηδίας προς τις θερμές περιοχές του Nότου, είναι μια πρώτη, αισιόδοξη, ένδειξη για τον αναγνώστη. Η Κβαντική Βιολογία και τα παράδοξά της είναι πεδία της σύγχρονης επιστήμης που προκαλούν πονοκέφαλο ακόμη και σε έμπειρους ερευνητές, πόσο μάλλον σε αναγνώστες μη εξοικειωμένους με την επιστήμη της Κβαντομηχανικής.

  Το βιβλίο «Ζωή στην Κόψη. Η μυστηριώδης Κβαντική Βιολογία» των Jim Al- Khalili (Καθηγητής Κβαντικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ) και Johnjoe McFadden (Καθηγητής Μοριακής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τραυλός, προσεγγίζει με μεγάλη ακρίβεια και με τρόπο, όσο γίνεται κατανοητό, αρκετά περίπλοκα επιστημονικά ζητήματα. Δε διαβάζεται απνευστί. Απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη, ο οποίος, αν ακολουθήσει την αφήγηση των συγγραφέων, θα απολαύσει ένα πρωτόγνωρο ταξίδι στις πιο συναρπαστικές πλευρές της σύγχρονης επιστήμης.

  Ο κοκκινολαίμης δεν κάνει τυχαία την εμφάνισή του στις πρώτες σελίδες του βιβλίου. Στο ταξίδι του από το Βορρά προς το Νότο, το αποδημητικό πουλί αξιοποιεί το μαγνητικό πεδίο της Γης, προκειμένου να πλοηγηθεί και να φτάσει με ακρίβεια στον προορισμό του. Με ποιο τρόπο όμως συμβαίνει αυτό; Ύστερα από έρευνες αρκετών χρόνων, διαφόρων ειδών πειράματα, και υποθέσεις, οι επιστήμονες εντόπισαν τη μαγνητοαντίληψη, την ύπαρξη μιας βιολογικής μαγνητικής πυξίδας στο σώμα του πτηνού, και την εμπλοκή μιας χρωμοπρωτεϊνης που ονομάζεται κρυπτόχρωμα, η οποία βοηθά τον κοκκινολαίμη να διακρίνει το μαγνητικό πεδίο και να προσανατολιστεί σωστά.

  Οι συγγραφείς του βιβλίου υποστηρίζουν ότι αυτή η ικανότητα, η οποία αναγνωρίζεται σε πολλά ακόμη είδη (ορισμένα πτηνά, αγκαθωτούς αστακούς, σαλάχια, καρχαρίες … αλλά και σε μικρόβια), βασίζεται σε μια κβαντική εμπλοκή. «Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εμπλεκόμενοι μηχανισμοί δεν έχουν ακόμη διερευνηθεί, αλλά η μαγνητοαντίληψη που σχετίζεται με το κρυπτόχρωμα έχει πλέον ανακαλυφθεί σε ένα μεγάλο εύρος πλασμάτων », σημειώνουν.

  Με τον όρο εμπλοκή αναφέρονται σε μια από τις πιο μυστηριώδεις κβαντικές ιδιότητες, η οποία, με απλά λόγια, «συνδέεται με την ιδέα ότι κάτι που συμβαίνει ‘εδώ’ μπορεί να ασκήσει στιγμιαία επίδραση ‘εκεί’, ανεξαρτήτως του πόσο μακριά είναι το ‘εκεί’». «Ωστόσο», προσθέτουν, «αν και μια τέτοια ‘στιγμιαία δράση από απόσταση’ δε συναντάται στον καθημερινό κλασικό κόσμο, αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της κβαντικής επικράτειας ».

  Με ανάλογο τρόπο, και γλαφυρά παραδείγματα, προσεγγίζουν την κβαντική θεωρία της όσφρησης. Aναζητούν τις σχέσεις του κβαντικού κόσμου με τις διεργασίες των ενζύμων, της φωτοσύνθεσης, με τα γονίδια και τη δομή του DNA, αλλά και με την ανθρώπινη συνείδηση. Όλες οι αναφορές τους είναι αναλυτικές, διεξοδικές, συνοδεύονται με στοιχεία, λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές αναφορές και εύληπτα διαγράμματα.

  Οι συγγραφείς του βιβλίου παραδέχονται ότι δεν είναι ακόμη βέβαιοι πώς όλα τα χαρακτηριστικά που περιγράφουν είναι κβαντομηχανικά, αλλά αναμφίβολα μεγάλο μέρος τους είναι βαθιά ριζωμένο στον κβαντικό κόσμο. «Μένουν ακόμη πολλά να ανακαλυφθούν, όμως η ομορφιά κάθε νέας έρευνας είναι πάντα το απολύτως άγνωστο», τονίζουν.

  Επιθυμία τους είναι να παρουσιάσουν όσο πιο αξιόπιστα μπορούν τις σύγχρονες έρευνες που δείχνουν ότι: «ένα τουλάχιστον από τα πιο άγνωστα κομμάτια του παζλ της ζωής βρίσκεται στον κόσμο της κβαντικής μηχανικής, όπου τα πράγματα μπορούν να βρίσκονται σε δύο θέσεις ταυτοχρόνως, να αλληλεπιδρούν με απόκοσμες συνδέσεις και να διαπερνούν φαινομενικώς αδιαπέραστους φραγμούς. Η ζωή φαίνεται να έχει το ένα πόδι της στον κλασικό κόσμο των καθημερινών αντικειμένων και το άλλο ριζωμένο στα αλλόκοτα βάθη του κβαντικού κόσμου. Η ζωή, θα υποστηρίξουμε, ζει στην κβαντική μεθόριο». 

• Ερωτήσεις, αφορμή για συζήτηση, από τον Γιώργο Καρουζάκη

  • Πώς λειτουργούν οι κβαντικές πυξίδες των πουλιών ;

   

  • Ποια είναι τα σημαντικότερα κβαντικά παράδοξα που αναφέρουν οι συγγραφείς ;

   

  • Πώς συνδέουν οι συγγραφείς τη λειτουργία της όσφρησης με τον κβαντικό κόσμο ;

   

  • Με ποιο τρόπο προσεγγίζουν την ανθρώπινη συνείδηση στην έρευνά τους;

   

• Σχετικά βιβλία

  

  Πώς μαθαίνουμε

  

  Καταιγίδα σε Φλιτζάνι

  

  Μαθηματικά χωρίς αριθμούς

  

  Ο Γαλιλαίος και οι αρνητές της επιστήμης

  

  Όπλα Μαθημαζικής Καταστροφής

  

  Η ευφράδεια της σαρδέλας