Μπορεί ο Λιούις Κάρολ (1832-1898), ο Άγγλος συγγραφέας, μαθηματικός και επιστήμονας της Λογικής, να προκαλέσει μία σειρά από μυστηριώδη εγκλήματα αρκετές δεκαετίες μετά τον θάνατό του; Το βιβλίο του Αργεντινού συγγραφέα Guillermo Martínez, «Τα εγκλήματα της Αλίκης» (μτφ. Τιτίκα Σπερελάκη - εκδόσεις Πατάκη), δίνει καταφατική απάντηση στο ερώτημά μας.
Οι σκοτεινές πτυχές της ζωής του συγγραφέα και μαθηματικού της Βικτωριανής εποχής συνδέονται, στο μυθιστόρημα του Martínez, με τον θάνατο ορισμένων ανθρώπων στην Οξφόρδη της δεκαετίας του ‘90. Το υποβλητικό περιβάλλον της διάσημης πανεπιστημιούπολης και η αινιγματική προσωπικότητα του Charles Lutwidge Dodgson (γνωστός, κυρίως, με το ψευδώνυμο Λιούις Κάρολ) ενισχύουν το εκρηκτικό μείγμα μυθοπλασίας και πραγματικότητας στην άρτια οργανωμένη, σχεδόν με επιστημονική ακρίβεια, αστυνομική ιστορία του μυθιστορήματος.
Παρουσίαση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
Μπορεί ο Λιούις Κάρολ (1832-1898), ο Άγγλος συγγραφέας, μαθηματικός και επιστήμονας της Λογικής, να προκαλέσει μία σειρά από μυστηριώδη εγκλήματα αρκετές δεκαετίες μετά τον θάνατό του; Το βιβλίο του Αργεντινού συγγραφέα Guillermo Martínez, «Τα εγκλήματα της Αλίκης» (μτφ. Τιτίκα Σπερελάκη – εκδόσεις Πατάκη), δίνει καταφατική απάντηση στο ερώτημά μας.
Οι σκοτεινές πτυχές της ζωής του συγγραφέα και μαθηματικού της Βικτωριανής εποχής συνδέονται, στο μυθιστόρημα του Martínez, με τον θάνατο ορισμένων ανθρώπων στην Οξφόρδη της δεκαετίας του ‘90. Το υποβλητικό περιβάλλον της διάσημης πανεπιστημιούπολης και η αινιγματική προσωπικότητα του Charles Lutwidge Dodgson (γνωστός, κυρίως, με το ψευδώνυμο Λιούις Κάρολ) ενισχύουν το εκρηκτικό μείγμα μυθοπλασίας και πραγματικότητας στην άρτια οργανωμένη, σχεδόν με επιστημονική ακρίβεια, αστυνομική ιστορία του μυθιστορήματος.
O Guillermo Martínez, με τον οποίο είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε για ευρύτερα, πέρα από τη λογοτεχνία, θέματα στη βιντεοσκοπημένη συνέντευξη που μας παραχώρησε, έχει εξελιχθεί σε μετρ του είδους. Στο διασημότερο έως σήμερα βιβλίο του, την «Ακολουθία της Οξφόρδης» (εκδ. Πατάκη), μιαν αστυνομική ιστορία συνδυάζεται αριστοτεχνικά με τον κόσμο της επιστήμης. Να σημειώσουμε ότι το βιβλίο μεταφράστηκε σε περισσότερες από 37 γλώσσες και το 2008 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ισπανό σκηνοθέτη Álex de la Iglesia με πρωταγωνιστές τον Elijah Wood και τον John Hurt.
Στην «Ακολουθία της Οξφόρδης, ο συγγραφέας βρίσκει πρωτότυπους τρόπους να συνδέσει το έγκλημα με το Θεώρημα της μη πληρότητας του Γκαίντελ, τα γλωσσικά παιχνίδια του Βίτγκενστάϊν και τη μυστικιστική διάσταση των μαθηματικών. Στα «Εγκλήματα της Αλίκης», η περίφημη πανεπιστημιούπολη αποτελεί ξανά το πεδίο δράσης και εξέλιξης μιας ακόμη αστυνομικής ιστορίας, καθώς οι δύο γνώριμοι ήρωες από την «Ακολουθία της Οξφόρδης», ο καθηγητής Λογικής Άρθουρ Σέλντομ και ο νεαρός Αργεντινός φοιτητής Μάρτιν, ενώνουν ξανά τις δυνάμεις τους για να εξιχνιάσουν μια σειρά νέων εγκλημάτων.
Αφηγητής της νέας ιστορίας, ο οποίος συμμετέχει ενεργά και στην εξέλιξή της, είναι ο εικοσιτριάχρονος φοιτητής από την Αργεντινή, μια μορφή alter ego του συγγραφέα, αφού ο Martínez βρέθηκε για ένα χρονικό διάστημα στην Οξφόρδη να σπουδάζει μαθηματική λογική όπως και ο ήρωάς του. Η δράση ξεκινά τη στιγμή που η Αδελφότητα Λιούις Κάρολ, μια μάλλον εκκεντρική ομάδα ηλικιωμένων ακαδημαϊκών, που μελετά σχολαστικά τη ζωή του συγγραφέα της «Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων», αποφασίζει να εκδώσει τα ιδιωτικά ημερολόγια του Λιούις Κάρολ.
Η Κρίστεν Χιλ, νεαρή, φιλόδοξη υπότροφος, ερευνώντας τα ημερολόγια του Λιούις Κάρολ εντοπίζει μια ξεχασμένη σελίδα που έχει σκιστεί μυστηριωδώς από το κυρίως σώμα των ημερολογίων. Το πολύτιμο εύρημά της, το οποίο ενδέχεται να αλλάξει την οπτική με την οποία προσεγγίζεται η ζωή του συγγραφέα, δε θα καταφέρει να φτάσει ποτέ στη συνεδρίαση της Αδελφότητας.
Γρήγορα, αντιλαμβανόμαστε ότι η ύπαρξη του ευρήματος σχετίζεται με μία απόπειρα δολοφονίας και με τους φόνους που ακολουθούν. Γεγονότα που έχουν, φαινομενικά, σκοπό να εμποδίσουν τη δημοσιοποίηση του μυστικού της σκισμένης σελίδας. Ποιος και για ποιους λόγους ακριβώς χρησιμοποιεί τα ημερολόγια του Λιούις Κάρολ για να σκοτώσει; Τον γρίφο αναλαμβάνουν να λύσουν ο διάσημος καθηγητής της Λογικής Άρθουρ Σέλντομ και ο νεαρός Αργεντινός φοιτητής των μαθηματικών.
Ο αναγνώστης ακολουθεί, μέσα από τη λιτή, πυκνή γλώσσα του συγγραφέα, την εξέλιξη δύο παράλληλων ιστοριών που συμπλέκονται δεξιοτεχνικά. Το μυθοπλαστικό μέρος, η αναζήτηση του δολοφόνου, πιστό στο πνεύμα των παραδοσιακών -whodunit- βρετανικών αστυνομικών ιστοριών, συνυπάρχει με τεκμηριωμένα στοιχεία για την ιδιωτική ζωή του Λιούις Κάρολ.
Με τολμηρό τρόπο, ο συγγραφέας παρουσιάζει όλα τα δεδομένα και τις υπόνοιες για την παιδεραστική δραστηριότητα του Λιούις Κάρολ: τις ημίγυμνες φωτογραφίσεις ανήλικων κοριτσιών — ανάμεσά τους βρίσκονται και ορισμένες φωτογραφίες με τη νεαρή Άλις Λίντελ για την οποία έγραψε την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων»–, την αινιγματική απομάκρυσνσή του από το περιβάλλον της οικογένειας Λίντελ κ.ά.
Και ενώ, στο τέλος του βιβλίου, μαθαίνουμε τον δολοφόνο του μυθοπλαστικού μέρους και διακρίνουμε βήμα-βήμα τις προθέσεις και τις πράξεις του, το βιογραφικό μέρος, για την προσωπικότητα του Λιούις Κάρολ, μένει αξεδιάλυτο. Σοφά, ο συγγραφέας δεν παίρνει θέση σε αυτό το λεπτό ζήτημα, παρουσιάζει απλώς όλα τα δεδομένα και τις ιδιαίτερες κοινωνικές συμβάσεις και συνθήκες της Βικτωριανής εποχής, και αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Η μαθηματική λογική και οι φιλοσοφικές προεκτάσεις της εντοπίζονται με διάφορους τρόπους στη διαδικασία επίλυσης του αστυνομικού γρίφου, στους συλλογισμούς, στις λογικές αλληλουχίες και στα συμπεράσματα που αναπτύσσονται στο βιβλίο. Στη διάρκεια της έρευνας, ποικίλες μαθηματικές έννοιες και αναφορές, η εμφάνιση μοτίβων στον τρόπο τέλεσης των εγκλημάτων, το ζήτημα της αυτοαναφορικότητας στη μαθηματική γλώσσα κ.ά., διευρύνουν την προοπτική της αστυνομικής ιστορίας. Επιπλέον, το στοιχείο της αμφιβολίας, ενεργό σχεδόν σε κάθε σελίδα, δεν επιτρέπει στον αναγνώστη να αφεθεί στην οκνηρία των εύκολων συμπερασμάτων. Αντιθέτως, αυτή η ριψοκίνδυνη ρευστότητα τον προτρέπει να αναζητά διαρκώς τη βαθύτερη διάσταση της δράσης, των φαινομένων και της αλήθειας. Επιλογή που συντηρεί, την ίδια στιγμή, και το αναγκαίο σασπένς μιας κλασικής αστυνομικής ιστορίας.
Κλειδί όμως για τη βαθύτερη κατανόηση των προθέσεων του συγγραφέα, αποτελούν οι αναφορές του στον σπουδαίο Αμερικανό φιλόσοφο και λογικολόγο του 20ού αιώνα Willard Van Orman Quine. Οι γλωσσολογικές και ανθρωπολογικές παρατηρήσεις του φιλοσόφου για την αναζήτηση της φύσης του νοήματος, το οποίο αδυνατεί να οριστικοποιηθεί, δεν αναφέρονται μόνο στην εξέλιξη του μυθοπλαστικού μέρους του βιβλίου, αλλά, μοιραία, και στον χαοτικό, σύνθετο και κατακερματισμένο κόσμο της δικής μας εποχής.
Ερωτήσεις, αφορμή για συζήτηση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
© Copyright 2001-2024 Θαλής + Φίλοι.
designed & developed by ELEGRAD
