«Η συγκίνηση είναι η ενέργεια που κινεί τον κόσμο. Είναι η κινητήρια δύναμη που έχουμε όλοι μέσα μας και μας κάνει να αντιδρούμε με αφορμή διαφορετικά ερεθίσματα που προέρχονται από το περιβάλλον ή τη μνήμη μας. Δεν υπάρχει σκέψη δίχως μία συγκινησιακή φλόγα να τη θρέψει», γράφει ο Francisco Mora, δρ. Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Γρανάδας και δρ. Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Στο βιβλίο του "Νευροεκπαίδευση | Μαθαίνουμε μόνο ό,τι αγαπάμε", (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος), διερευνά ορισμένες από τις ιδέες για την αντίληψη της εκπαίδευσης που βασίζεται στη γνώση της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την εξερεύνηση και την καλύτερη αξιοποίηση αυτού του σχετικά νέου πεδίου. Η νευροεκπαίδευση συνδυάζει παρατηρήσεις και παραδείγματα από τις ανθρωπιστικές επιστήμες με αντικειμενικά στοιχεία και απτά γεγονότα, που ρίχνουν φως στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αναπτύσσεται και επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Παρουσίαση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
«Η συγκίνηση είναι η ενέργεια που κινεί τον κόσμο. Είναι η κινητήρια δύναμη που έχουμε όλοι μέσα μας και μας κάνει να αντιδρούμε με αφορμή διαφορετικά ερεθίσματα που προέρχονται από το περιβάλλον ή τη μνήμη μας. Δεν υπάρχει σκέψη δίχως μία συγκινησιακή φλόγα να τη θρέψει», γράφει ο Francisco Mora, δρ. Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Γρανάδας και δρ. Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Στο βιβλίο του “Νευροεκπαίδευση | Μαθαίνουμε μόνο ό,τι αγαπάμε“, (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μτφρ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος), διερευνά ορισμένες από τις ιδέες για την αντίληψη της εκπαίδευσης που βασίζεται στη γνώση της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την εξερεύνηση και την καλύτερη αξιοποίηση αυτού του σχετικά νέου πεδίου. Η νευροεκπαίδευση συνδυάζει παρατηρήσεις και παραδείγματα από τις ανθρωπιστικές επιστήμες με αντικειμενικά στοιχεία και απτά γεγονότα, που ρίχνουν φως στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αναπτύσσεται και επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Χρησιμοποιεί τη γνώση της λειτουργίας του εγκεφάλου και τη συνδυάζει με την ψυχολογία, την κοινωνιολογία και την ιατρική, σε μία προσπάθεια να βελτιώσει και να ενισχύσει τόσο τις διαδικασίες μάθησης και απομνημόνευσης των μαθητών όσο και τον τρόπο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών.
Το βιβλίο του Francisco Mora χωρίζεται σε περιεκτικά κεφάλαια σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις της νευροεπιστήμης στο πεδίο της εκπαίδευσης. Περιλαμβάνει πληροφορίες και συμπεράσματα για την ικανότητα συγκέντρωσης και προσοχής των μαθητών, την απομνημόνευση, διαφόρων ειδών διαταραχές (δυσλεξία, δυσαριθμησία), τη διδασκαλία βασικών αξιών διαβίωσης στον σύγχρονο κόσμο κ.ά.
Επιπλέον, ο συγγραφέας προσπαθεί να καταρρίψει ορισμένους από τους τρέχοντες μύθους που σχετίζονται με τη νευροεκπαίδευση (π.χ. την εσφαλμένη αντίληψη ότι ο άνθρωπος αξιοποιεί μόνο το 10% των δυνατοτήτων του εγκεφάλου), ενώ διερευνά το εκπαιδευτικό περιβάλλον που διαμορφώνει, με καταιγιστικό ρυθμό πλέον, το Διαδίκτυο ή το πώς οι θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες μορφοποιούν τελικά την κριτική και δημιουργική σκέψη μας.
Χωρίς να προτείνει οριστικές λύσεις, ο συγγραφέας εμμένει σε ορισμένα συμπεράσματα που θα μπορούσαν να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να χρησιμοποιηθούν από όσους σχεδιάζουν προγράμματα σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Όταν γράφει για την εκπαίδευση στην πρώιμη παιδική ηλικία, για παράδειγμα, τονίζει κάτι που φαίνεται αυτονόητο, αλλά δυστυχώς δεν είναι: «Το παιδί», σημειώνει, «δεν αρχίζει να μαθαίνει μέσω ιδεών, και δη αφηρημένων, αλλά μέσω προσλήψεων, συναισθημάτων, αισθήσεων και κινήσεων που δέχεται από τον αισθητηριακό κόσμο και ως αντίδραση στον πραγματικό κόσμο· αυτός είναι η πρωτογενής πηγή των ερεθισμάτων και ο πρώτος δάσκαλος του παιδιού».
Στη συνέχεια αναλύει τη σημασία του παιχνιδιού στην εκπαίδευση, το οποίο διεγείρει την επιθυμία μας να μάθουμε νέα πράγματα και να αναπτύξουμε τη γνώση. Και αναφέρεται διεξοδικά στα διαφορετικά είδη προσοχής και στις εγκεφαλικές διαδικασίες που ενεργοποιούν τους μηχανισμούς της μάθησης και της απομνημόνευσης.
Σε ένα ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο του βιβλίου εφιστάται η προσοχή σε ένα πρόβλημα που κατά καιρούς ταλαιπωρεί τις σύγχρονες κοινωνίες, δηλαδή τη διαπαιδαγώγηση σε αξίες που τα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς δε δίνουν πάντα τη δέουσα σημασία. Αυτή η διαπαιδαγώγηση αφορά ένα μεγάλο φάσμα αξιών που μπορεί και αυτές να αρχίσουν να διδάσκονται συστηματικά. «Η ελευθερία, η αξιοπρέπεια, η ισότητα, η ευγένεια, η δικαιοσύνη, ειλικρίνεια, η ομορφιά (υπό ευρεία ηθική και αισθητική έννοια) και η ευτυχία (στην πραγματική της διάσταση, η οποία δεν έχει καμία σχέση με την ευχαρίστηση). Όλα αυτά θα έπρεπε να αποτελούν ένα συνεχές τις εγκύκλιες σπουδές μέχρι την εφηβεία, αυτήν την τόσο ταραχώδη περίοδο για τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά», σημειώνει σχετικά.
Θεωρεί επίσης κρίσιμο στοιχείο στη διαδικασία της μάθησης και της διαμόρφωσης των μαθητών τις δεξιότητες και τα ταλέντα των εκπαιδευτικών. Χαρακτηρίζει χαρισματικούς δασκάλους εκείνους που έρχονται σε ρήξη με τις νόρμες, ξεφεύγουν από τις “παραδοσιακές” μεθόδους, και διανθίζουν τη διδασκαλία τους με αναφορές σε κοινωνικά και προσωπικά γεγονότα, συνδέοντάς τα με τη συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών ή των σπουδαστών.
Είναι πεπεισμένος ότι θα πρέπει σταδιακά να αναδυθεί το επάγγελμα του νευροπαιδαγωγού, ενός ειδικού εκπαιδευτικού που θα μπορεί να διαδραματίσει συμπληρωματικό ρόλο δίπλα στον εκπαιδευτικό. Προκειμένου να τον βοηθήσει να κατανοήσει με βεβαιότητα ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν ορισμένα παιδιά ή και ενήλικες στη μαθησιακή διαδικασία.
Ο Francisco Mora βλέπει, τέλος, στην ανάπτυξη των νευροεπιστημών και στον εμπλουτισμό των γνώσεών μας για τη λειτουργία του εγκεφάλου, έναν τρόπο να βελτιωθεί η εκπαιδευτική διαδικασία που θα μας ωθήσει να αποκρυπτογραφήσουμε και να γνωρίσουμε σε βάθος τα διάφορα υποστρώματα που συνθέτουν την ατομικότητά μας. Και όλα αυτά, σε ένα βιβλίο κατανοητό και τεκμηριωμένο που θα ήταν χρήσιμο να διαβάσουν με προσοχή εκπαιδευτικοί, γονείς αλλά και μαθητές.
Ερωτήσεις, αφορμή για συζήτηση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
© Copyright 2001-2024 Θαλής + Φίλοι.
designed & developed by ELEGRAD
