Γράμματα σε έναν Νέο Επιστήμονα

Παρουσίαση

Ερωτήσεις

Videos

Σχετικά βιβλία

• Παρουσίαση από τον Γιώργο Καρουζάκη

  Το βιβλίο Γράμματα σε έναν νέο επιστήμονα (Εκδόσεις Κάτοπτρο) του κορυφαίου Αμερικανού βιολόγου Edward Osborne Wilson απευθύνεται στη νέα γενιά των επιστημόνων που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον συναρπαστικό αλλά και σύνθετο κόσμο της επιστήμης. Η άμεση αναφορά του τίτλου στο περίφημο βιβλίο του Ρίλκε, Γράμματα σε έναν νέο ποιητή δεν είναι τυχαία. Ο Wilson, με μια επιτυχημένη πορεία εξήντα και πλέον χρόνων στην έρευνα και τη διδασκαλία, θεωρεί ότι, ειδικά στη εποχή μας, η σύνθεση των θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών είναι το πεδίο που μπορεί να προσφέρει έμπνευση στις νεότερες γενιές για να ενισχύσουν την έμφυτη δημιουργικότητά τους και να βρουν λύσεις σε περίπλοκα επιστημονικά προβλήματα

  Μια από τις ισχυρότερες πεποιθήσεις του συγγραφέα, η οποία επανέρχεται με διάφορους τρόπους σε όλη την αφήγηση, συμπυκνώνεται στη συμβουλή: «πρώτα πάθος, μετά εκπαίδευση». Αυτός είναι και ο τίτλος της πρώτης από τις είκοσι επιστολές που απευθύνει ο Edward O. Wilson στους νέους επιστήμονες. Δεν δοξάζει, προφανώς, το ανερμάτιστο πάθος, που αγνοεί τη μελέτη ή την απόκτηση στέρεων γνώσεων, αλλά αναφέρεται στο πάθος για την επιστήμη που μαζί με την αποφασιστικότητα και τη σκληρή δουλειά δεν θα προδώσει ποτέ τις προσδοκίες των νέων ερευνητών. Σε αυτό το πλαίσιο, προσπαθεί να μειώσει το άγχος όσων ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους και νιώθουν ότι δεν έχουν επαρκείς θεωρητικές μαθηματικές γνώσεις. Σύμφωνα με τον Wilson, αν χρειαστούν εξειδικευμένες μαθηματικές γνώσεις για να συνεχίσουν την έρευνά τους μπορούν να προσθέσουν στους συνεργάτες τους έναν μαθηματικό ή έναν στατιστικό.

  Για να τονίσει την ευεργετική επίδραση της φαντασίας στην ανάπτυξη της επιστήμης και τη βεβαιότητα ότι ο ιδανικός επιστήμονας σκέφτεται σαν ποιητής, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο Νεύτων, λόγου χάριν, εφεύρε τον απειροστικό λογισμό προκειμένου να δώσει ουσία στη φαντασία του. Ο Δαρβίνος παραδέχθηκε μόνος του ότι είχε ελάχιστες, αν όχι καθόλου μαθηματικές ικανότητες, αλλά χάρις στον όγκο των πληροφοριών που συνέλεξε, κατόρθωσε να συλλάβει μια διαδικασία στην οποία εφαρμόστηκαν τα μαθηματικά αργότερα». Επιπλέον, επιχειρεί να συνδέσει τις επιστημονικές αναζητήσεις με αρχέτυπα και μύθους βαθιά ριζωμένους στην ανθρώπινη φύση που αναπαράγονται στις επικές αφηγήσεις και συνθέτουν το θέμα μεγάλων δραματικών έργων του θεάτρου και της λογοτεχνίας.

  Στις επόμενες επιστολές που απευθύνει, πάντοτε σε πρώτο πρόσωπο στον μελλοντικό επιστήμονα, ο συγγραφέας δίνει, αξιοποιώντας παραδείγματα από την προσωπική του σταδιοδρομία, ορισμένες κατευθύνσεις : καλύτερα να διαλέξεις ένα αντικείμενο που σε ενδιαφέρει και υπόσχεται πολλά, στο οποίο οι καταξιωμένοι ειδικοί δεν έχουν αρχίσει ακόμη να ανταγωνίζονται ανοικτά μεταξύ τους, όπου δεν έχουν απονεμηθεί ακόμη πολλά βραβεία και ακαδημαϊκοί τίτλοι, εκεί που τα ερευνητικά χρονικά δεν έχουν αρχίσει να θάβονται κάτω από περιττά δεδομένα και μαθηματικά μοντέλα. Γράφοντας, ακόμη, για τη σχέση της επιστήμης με τη θρησκεία ή τα μεγάλα ανεξήγητα φαινόμενα υπενθυμίζει ότι οι επιστήμονες εξερευνούν τον πραγματικό κόσμο και δεν αποδέχονται στη διαδικασία της έρευνάς τους προκαταλήψεις ή αντικατοπτρισμούς του νου, αλλά βασίζονται, πάντοτε, στην μοναδική, κοινά αποδεκτή, αξία του κλάδου: την ελέγξιμη αλήθεια.

  Η δημιουργική διαδικασία, η ευφυΐα, οι καλύτερες προοπτικές της επιτυχίας, η τόλμη, η εξονυχιστική γνώση ενός θέματος είναι τα ζητήματα ορισμένων από τις επόμενες επιστολές που ολοκληρώνονται στο κεφάλαιο Επιστήμη και Ηθική. Εδώ ο συγγραφέας δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην αξιοπιστία και την εντιμότητα του επιστήμονα που τελικός στόχος της αναζήτησής του είναι η αλήθεια. «Αν δεν είσαι βέβαιος για ένα αποτέλεσμα, επανέλαβε το έργο. Αν δεν έχεις τον χρόνο ή τους πόρους να το κάνεις, παράτησέ το ολόκληρο ή δώσε τον σε κάποιον άλλον. Αν στηρίζεσαι σε αξιόπιστα στοιχεία αλλά δεν είσαι απολύτως βέβαιος για το συμπέρασμα, απλώς πες το», καταλήγει.

  Το βιβλίο του Wislon, διανθισμένο με ζωηρά παραδείγματα από την εξηντάχρονη πορεία του, προσεγγίζει με βαθιά γνώση τα σημαντικότερα ζητήματα που συνδέονται με την επιστημονική έρευνα. Και επιτρέπει στον αναγνώστες, και πολύ περισσότερο στους μελλοντικούς επιστήμονες, να αντλήσουν δύναμη από τον ενθουσιασμό και το πάθος του και για τη δική τους πορεία.

• 

  Ερωτήσεις, αφορμή για συζήτηση από τον Γιώργο Καρουζάκη

  – Πώς γεννιούνται οι ιδέες στην επιστήμη, σύμφωνα με τον Γουίλσον;

  – Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά των θετικών και των ανθρωπιστικών επιστημών που αναγνωρίζει ο συγγραφέας;

  – Πώς ορίζει την επιστήμη;

  – Σχολιάστε τη φράση : «Η ανεπάρκεια και η αποτυχία των αφηγήσεων περί Δημιουργίας είναι άλλη μία ένδειξη ότι τα μυστήρια του Σύμπαντος και του ανθρώπινου νου δεν μπορούν να λυθούν με ανεπικούρητη διαίσθηση».

• Δείτε το βίντεο με τη διάλεξη του Edwars O. Wilson για το βιβλίο

• Σχετικά βιβλία

  

  Πώς μαθαίνουμε

  

  Καταιγίδα σε Φλιτζάνι

  

  Μαθηματικά χωρίς αριθμούς

  

  Ο Γαλιλαίος και οι αρνητές της επιστήμης

  

  Όπλα Μαθημαζικής Καταστροφής

  

  Η ευφράδεια της σαρδέλας