«Φανταστείτε να μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε τα 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ύπαρξης της ζωής στη Γη σε μία μόνο ώρα. Αν μπορούσαμε να το κάνουμε, οι δεινόσαυροι θα εμφανίζονταν μόλις στο 56ο λεπτό, και θα εξαφανίζονταν 3 λεπτά αργότερα. Οι σύγχρονοι άνθρωποι (οι συγγενείς μας) θα έκαναν την εμφάνισή τους ακριβώς στο τέλος της ώρας, και θα είχαν στη διάθεσή τους μόλις 0,2 δευτερόλεπτα».
Ο Αμερικανός συγγραφέας, και φωτισμένος εκπαιδευτικός, David J. Smith χρησιμοποιεί ανάλογα παραδείγματα για να προσεγγίσει την πολυπλοκότητα του κόσμου μας στην εξαιρετική έκδοση: «αν… ένας νέος, αλλιώτικος τρόπος να καταλαβαίνουμε μεγάλες έννοιες και αριθμούς» (Εκδόσεις, Εφαλτήριο Kids).
Σε μία εποχή υπερπληροφόρησης όπως η δική μας, η προσπάθεια να κατανοήσουμε σύνθετες έννοιες που συνδέονται με την απεραντοσύνη του Σύμπαντος, την ηλικία της Γης, την ιστορία των ανθρώπινων εφευρέσεων ή το προσδόκιμο ζωής μπορεί να αποβεί αποθαρρυντική.
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά στο βιβλίο του τις έννοιες της κλίμακας, της σμίκρυνσης και της μεγέθυνσης, για να προσαρμόσει όλα αυτά τα μεγάλα θέματα στα όρια των γνωστικών μας ικανοτήτων. Η πρωτότυπη προσέγγισή του, σε συνδυασμό με την πολύχρωμη, και αρμονικά ενσωματωμένη στην αφήγηση, εικονογράφηση του Steve Adams, καθιστούν το βιβλίο του όχι μόνο ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα για παιδιά αλλά και μία απολαυστική αναγνωστική περιπέτεια για κάθε ηλικία.
Παρουσίαση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
«Φανταστείτε να μπορούσαμε να συμπυκνώσουμε τα 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ύπαρξης της ζωής στη Γη σε μία μόνο ώρα. Αν μπορούσαμε να το κάνουμε, οι δεινόσαυροι θα εμφανίζονταν μόλις στο 56ο λεπτό, και θα εξαφανίζονταν 3 λεπτά αργότερα. Οι σύγχρονοι άνθρωποι (οι συγγενείς μας) θα έκαναν την εμφάνισή τους ακριβώς στο τέλος της ώρας, και θα είχαν στη διάθεσή τους μόλις 0,2 δευτερόλεπτα». Ο Αμερικανός συγγραφέας, και φωτισμένος εκπαιδευτικός, David J. Smith χρησιμοποιεί ανάλογα παραδείγματα για να προσεγγίσει την πολυπλοκότητα του κόσμου μας στην εξαιρετική έκδοση: «αν… ένας νέος, αλλιώτικος τρόπος να καταλαβαίνουμε μεγάλες έννοιες και αριθμούς (Εκδόσεις, Εφαλτήριο Kids).
Σε μία εποχή υπερπληροφόρησης όπως η δική μας, η προσπάθεια να κατανοήσουμε σύνθετες έννοιες που συνδέονται με την απεραντοσύνη του Σύμπαντος, την ηλικία της Γης, την ιστορία των ανθρώπινων εφευρέσεων ή το προσδόκιμο ζωής μπορεί να αποβεί αποθαρρυντική. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά στο βιβλίο του τις έννοιες της κλίμακας, της σμίκρυνσης και της μεγέθυνσης, για να προσαρμόσει όλα αυτά τα μεγάλα θέματα στα όρια των γνωστικών μας ικανοτήτων. Η πρωτότυπη προσέγγισή του, σε συνδυασμό με την πολύχρωμη, και αρμονικά ενσωματωμένη στην αφήγηση, εικονογράφηση του Steve Adams, καθιστούν το βιβλίο του όχι μόνο ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα για παιδιά αλλά και μία απολαυστική αναγνωστική περιπέτεια για κάθε ηλικία.
«Τι θα γινόταν όμως αν παίρναμε αυτά τα μεγάλα και ασύλληπτα αντικείμενα και γεγονότα και τα συγκρίναμε με πράγματα που μπορούμε να δούμε, να αισθανθούμε και να αγγίξουμε;», αναρωτιέται στην εισαγωγή του βιβλίου του. Η μέθοδός του αξιοποιεί με ποικίλους τρόπους την ιδέα της κλίμακας για να εντοπίσει, σε τεράστιους αριθμούς ή έννοιες, συγκρίσιμες αναλογίες.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα που χρησιμοποιεί σχετίζεται με την απεικόνιση του Γαλαξία μας. Ο συγγραφέας συρρικνώνει το ασύλληπτο μέγεθος του Γαλαξία μας σε εκείνο ενός άδειου πιάτου φαγητού, για να διαπιστώσει ότι ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα -ο Ήλιος και οι πλανήτες- θα είχαν τη μορφή ενός κόκκου σκόνης στην επιφάνεια του πιάτου. Με ανάλογο τρόπο σκέφτεται την ιστορία της Γης, συμπιέζοντας τα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ύπαρξής της σε ένα μόνο ημερολογιακό έτος. Σε αυτό το συμπιεσμένο χρονοδιάγραμμα, οι πρώτες μορφές ζωής στη θάλασσα εμφανίζονται τον Απρίλιο, ενώ γύρω στις 18 Δεκεμβρίου κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα πουλιά. Περίπου στις 22 Δεκεμβρίου εξελίσσονται τα θηλαστικά, και μόλις την τελευταία μέρα του Δεκεμβρίου κάνουν την εμφάνισή τους οι άνθρωποι! Αναλόγως προσεγγίζει τα είδη των ζωντανών οργανισμών, τον παγκόσμιο πληθυσμό, τις ανθρώπινες εφευρέσεις στην πορεία του χρόνου, τη χρήση του νερού, τον πλούτο, την ενέργεια, τα τρόφιμα που καταναλώνουμε κ.ά.
Η ιδέα που αναπτύσσει στο σύνολο του βιβλίου του ο Smith βασίζεται σε ένα οικείο παράδειγμα κλίμακας: στους χάρτες· που παίρνουν κάτι μεγάλο, όπως είναι μία πόλη, ένας νομός ή μία χώρα, και το απεικονίζουν σε μικρότερη κλίμακα για να το κατανοήσουμε και να το μελετήσουμε.
Η προσέγγιση του συγγραφέα μπορεί να αξιοποιηθεί ως εξαιρετικό εργαλείο στην εκπαίδευση. Για αυτό, στο τέλος του βιβλίου δίνει οδηγίες και ιδέες στους γονείς και στους δασκάλους για να αναπτύξουν με δικά τους παραδείγματα τη μέθοδό του, με χάρτες, χρονολόγια και άλλες εφαρμογές. «Το ενδιαφέρον μου για την κλίμακα ξεκίνησε από την παιδική μου ηλικία, με την κατασκευή πλοίων-μοντέλων», σημειώνει ο ίδιος. Και προσθέτει: «Ως δάσκαλος, χρησιμοποίησα πολλές δραστηριότητες που σχετίζονταν με μοντέλα και με την έννοια της κλίμακας προκειμένου να ωθήσω τα παιδιά να σκέπτονται για τα μεγέθη και τις σχέσεις των μεγάλων πραγμάτων. Οι ασκήσεις αυτές με δίδαξαν πόσο ισχυρό εργαλείο μπορεί να είναι η κλίμακα και η χρήση μοντέλων».
Η περιήγησή του David J. Smith στην ιστορία της επιστήμης και του κόσμου μας ξεχωρίζει, τέλος, ως ένα παράδειγμα που μας υπενθυμίζει ότι το μονοπάτι της γνώσης δεν είναι πάντοτε δύσβατο και δυσπρόσιτο, αλλά, συχνά, μπορεί να γίνει πολύχρωμο και διασκεδαστικό.
Ερωτήσεις, αφορμή για συζήτηση, από τον Γιώργο Καρουζάκη
© Copyright 2001-2015 Θαλής + Φίλοι.
designed & developed by ELEGRAD
