Συγγραφέας
Λουμινέ, Ζαν Πιερ
Θέμα
Αρχαιότητα • Ιστορικό Μυθιστόρημα
Ηλικία
Γυμνάσιο • Ενήλικες • Λύκειο
642 μ.Χ. Ένας Άραβας στρατηγός έχει εντολή να κάψει τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Τρία πρόσωπα, ο φιλόσοφος Ιωάννης ο Φιλόπονος, η μαθηματικός Υπατία και ο Εβραίος γιατρός Ραζής προσπαθούν να τον μεταπείσουν, παρουσιάζοντάς του τη ζωή και το έργο των μαθηματικών που έζησαν και εργάστηκαν εκεί.
Επιμέλεια: Γιώργος Καρουζάκης
Ο Ζαν-Πιέρ Λουμινέ, εκτός από δημοφιλής συγγραφέας, είναι αστρονόμος στο Αστεροσκοπείο Meudon στο Παρίσι και εξειδικευμένος ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (C.N.R.S.) της Γαλλίας, με αντικείμενο τις μαύρες τρύπες του σύμπαντος. Αγαπά, επίσης, με πάθος τις τέχνες: τον κινηματογράφο, τη μουσική και την ποίηση. Δηλώνει, άλλωστε, και δόκιμος ποιητής.
Το χάρισμά του στα μαθηματικά άρχισε να διακρίνεται στην εφηβεία. Για αυτό, στα χρόνια που ακολούθησαν, δεν άργησε να στραφεί στην επιστημονική έρευνα. Ειδικεύεται σε θέματα κοσμολογίας και είναι αναγνωρισμένος εκλαϊκευτής σύνθετων επιστημονικών εννοιών.
Η επιστημονική κοινότητα τον έχει τιμήσει με τον καλύτερο τρόπο, δίνοντας το όνομά του (“Louminet” ) στον μικρό πλανήτη Νο 5523 που αποκαλύφθηκε το 1991.
Ορισμένα από τα βιβλία του Γάλλου αστροφυσικού τα οποία κυκλοφορούν στα ελληνικά είναι: “Η ράβδος του Ευκλείδη” (Εκδ. Α.Α.Λιβάνη ), “Ένα αστέρι πεθαίνει” (Εκδ. Τραυλός) και “Το ραντεβού της Αφροδίτης” (Εκδ. Ηλέκτρα).
Η συνέντευξη που ακολουθεί- από την οποία παραθέτουμε ένα μέρος- δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2009 στο επιστημονικό περιοδικό CAP journal (www.capjournal.org)
-Πώς ξεκίνησε η σταδιοδρομία σας στην επιστήμη; Πότε άρχισε να αναπτύσσεται το ενδιαφέρον σας για την αστρονομία;
“Γεννήθηκα στο νότο της Γαλλίας το 1951. Οι γονείς μου ήταν δάσκαλοι στο τοπικό σχολείο και δεν είχαν κανένα ειδικό ενδιαφέρον για την επιστήμη. Όταν ήμουν μαθητής ενδιαφερόμουν για αρκετά πράγματα, ειδικότερα για τη μουσική, τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία και την ποίηση. Συμπαθούσα επίσης τα μαθηματικά επειδή μου φαίνονταν εύκολα, έτσι ακολούθησα την συνηθισμένη πορεία του Γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος: πτυχίο επιστημονικής κατεύθυνσης. Τη δεκαετία του 70 πήγα στο Πανεπιστήμιο της Μασσαλίας για να συνεχίσω τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στα μαθηματικά, ενώ δεν ήξερα, ακόμα, εάν ήθελα να γίνω συγγραφέας, μουσικός ή επιστήμονας.
Κάποια στιγμή, διάβασα κατά τύχη ένα εξαιρετικό βιβλίο εκλαϊκευμένης κοσμολογίας και συνειδητοποίησα ότι η επιστημονική ερευνητική δουλειά θα μπορούσε να είναι το ίδιο δημιουργική και ευφάνταστη όσο η τέχνη ή η λογοτεχνία. Έτσι αποφάσισα να ακολουθήσω το δρόμο των επιστημών. Σκέφτηκα ότι είχα, επίσης, την πιθανότητα να συναντήσω τον Μπράντον Κάρτερ, έναν παγκοσμίως διάσημο ειδικό στην μελέτη των μαύρων τρυπών, ο οποίος έγινε, τελικά, επιβλέπων του διδακτορικού μου το οποίο εκπόνησα ως μέλος μιας μικρής ερευνητικής ομάδας που μελετούσε την σχετικότητα στο Παρατηρητήριο Μeudon στο Παρίσι.
H πρώτη μου επαφή, όμως, με την υψηλού επιπέδου έρευνα έγινε το 1976, όταν πέρασα μερικούς μήνες στο διάσημο Τμήμα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Θεωρητικής Φυσικής (DAMTP) στο Κέμπριτζ της Μεγάλης Βρετανίας, όπου και συνάντησα τον Στίβεν Χόκινγκ, τον Σουμπραμανιάν Τσαντρασεκάρ, τον Ρότζερ Πένροουζ, τον Τζορτζ ‘Ελις και άλλους.
Πίσω στο Μeudon, το 1977 ολοκλήρωσα στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού το διδακτορικό μου, πάνω σε ένα αρκετά θεωρητικό θέμα – Ιδιομορφίες στις χωρικώς ομοθετικές κοσμολογίες-. Στη συνέχεια καταπιάστηκα με την αστροφυσική των μαύρων τρυπών. Το 1979 δημοσίευσα την πρώτη εικόνα, που δημιουργήθηκε ποτέ σε υπολογιστή, στην οποία απεικονιζόταν ο δίσκος προσαύξησης μιας μαύρης τρύπας. Η εικόνα έγινε γρήγορα δημοφιλής, κλασσική θα έλεγα, και εγώ πήρα μια μόνιμη θέση στο C.N.R.S. Το 1985 ολοκλήρωσα, επίσης, την Διδακτορική μου Διατριβή στις Θετικές Επιστήμες, μελετώντας την παλιρροϊκή απόσπαση αστέρων από μαύρες τρύπες”.
-Τι είναι αυτό που θεωρείτε ιδιαιτέρως συναρπαστικό στην αστροφυσική και στην κοσμολογία;
“ Όταν άρχισα να αναρωτιέται για τη φύση, και ειδικότερα για το μέγεθος, την προέλευση, την μοίρα του σύμπαντος και τoυ περιεχομένου του, δεν ήξερα ότι αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα που η ανθρωπότητα είχε θέσει από την αρχαιότητα. Σχεδόν σε κάθε πολιτισμό, οι φιλόσοφοι, οι μελετητές ή οι καλλιτέχνες έχουν δώσει διαφόρων ειδών απαντήσεις και εξηγήσεις, οι οποίες έχουν αλλάξει μορφή στο διάβα του ιστορικού χρόνου. Αυτό που είναι ιδιαιτέρως συναρπαστικό στη σύγχρονη αστροφυσική και στην κοσμολογία είναι ότι πρόκειται για κλάδους που επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις σε τέτοιου είδους ερωτήματα, συνδυάζοντας μαθηματικούς συλλογισμούς, φυσικά μοντέλα και αστρονομικές παρατηρήσεις. Και το κάνουν μάλλον επιτυχώς, όπως διαπιστώνουμε από τα μοντέλα της Μεγάλης έκρηξης, τις μαύρες τρύπες, την Φυσική Υψηλών Ενεργειών και ούτω καθεξής”!
-Πώς μπορεί η τέχνη να συμβάλει στην διάδοση της επιστήμης;
“Για μένα, όπως και για τον Ομάρ Καγιάμ, ο οποίος ήταν αστρονόμος, μαθηματικός και ποιητής στην Περσία του 11ου αιώνα, η επιστήμη δεν είναι ο μόνος δρόμος για τη γνώση. Πάντα πίστευα στους δεσμούς μεταξύ των διαφορετικών μορφών της ανθρώπινης δημιουργίας, και είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι οι διαφορετικές προσεγγίσεις – είτε είναι επιστημονικές, καλλιτεχνικές ή φιλοσοφικές – ενισχύουν ποικίλες αντιλήψεις για τον κόσμο, μ’ ένα κοινό, υπόγειο φανταστικό δεσμό. Υπό αυτή την έννοια, η τέχνη και γενικότερα μια αισθητική προσέγγιση, μπορεί πραγματικά να εμπλουτίσει και να βοηθήσει την επικοινωνία της επιστήμης”.
-Ποιες πτυχές από την διάδοση της αστρονομίας στο κοινό θεωρείτε ενδιαφέρουσες;
“Οι περισσότερες από τις έννοιες και τα συμπεράσματα της σύγχρονης αστροφυσικής και της κοσμολογίας βρίσκονται σε αντίθεση με αυτό που ονομάζουμε «κοινή λογική». Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει με την ιδέα (που αναπτύχθηκε από τόσο φωτεινά μυαλά, όπως ο φιλόσοφος Ιμάνουελ Κάντ) ότι το πεπερασμένο συνεπάγεται όρια. Ένα τέτοιο επιχείρημα είναι ελαττωματικό, επειδή βασίζεται σε προτάσεις που προέρχονται από την υποτιθέμενη κοινή λογική (ή μαθηματική άγνοια).
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η κοινή πεποίθηση, κοινή όχι μόνο στους μη ειδικούς, αλλά και στους περισσότερους επαγγελματίες κοσμολόγους, ότι το πραγματικό σύμπαν είναι κατ’ ανάγκη μεγαλύτερο από αυτό που παρατηρούμε. Το να πιστεύεις το αντίθετο -και αυτό είναι δυνατό στο πλαίσιο των μοντέλων του σύμπαντος που έχω αναπτύξει και παρατηρήσει-, σαφώς έρχεται σε αντίθεση με την κοινή λογική.
Η κοινή λογική, όποια και αν είναι, δεν μπορεί παρά να νιώσει έκπληκτη σε ορισμένες περιπτώσεις από την επιστήμη. Σκέφτομαι και τον Γαλιλαίο που έλεγε ότι ο αριθμός των ανθρώπων που μπορούν να διαχειριστούν πολύπλοκα ζητήματα είναι πολύ μικρότερος από τον αριθμό των ανθρώπων που δεν μπορούν. Υπάρχουν,όμως, κι άλλες προκλήσεις στην επιστήμη που είναι σημαντικές και είναι απλούστερο να εξηγηθούν, να τονώσουν το ενδιαφέρον του κόσμου, να προωθήσουν την κατανόηση της επιστημονικής εξέλιξης και να ενθαρρύνουν τους νέους να ακολουθήσουν επιστημονικές σταδιοδρομίες”.
© Copyright 2001-2012 Θαλής + Φίλοι.
designed & developed by ELEGRAD
