Κώδικες και μυστικά

Παρουσίαση

Ερωτήσεις

Σύνδεσμοι

Σχετικά βιβλία

• Από τον Βασίλη Τσίτσο

  Κώδικες και μυστικά, ένα αφηγηματικό  βιβλίο του Simon Singh με συναρπαστικές ιστορίες, πολιτικών δολοπλοκιών, με ιστορίες που οδήγησαν βασιλείς και βασίλισσες στο θάνατο, που έκριναν την έκβαση μαχών. Το βιβλίο εστιάζει στη προσπάθεια των  Κωδικοπλαστών να επινοήσουν  τους καλύτερους δυνατούς κώδικες  για να κρυπτογραφήσουν, ώστε  να διασφαλίσουν το απόρρητο των επικοινωνιών, καθώς και των  κωδικοθραυστών,  να επινοήσουν τρόπους να κλέψουν μυστικά, να “σπάσουν” κώδικες. Τόσο οι κωδικοπλάστες, όσο και οι κωδικοθραύστες βασίζονται στην τεχνολογία και την επιστήμη της εποχής τους. Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ταξιδέψει  από τον κόσμο των μαθηματικών μέχρι τον κόσμο της γλωσσολογίας και από τον κόσμο της πληροφορικής έως την κβαντική φυσική.

  Ο  Simon Singh είναι ένας τεχνίτης του λόγου που σε καθηλώνει. Με την αφήγησή του μαγεύει τον αναγνώστη σαν παραμυθάς, τον οδηγεί  στο κλίμα της  κάθε εποχής που αναφέρει, προσπαθεί να μην του αφήσει κενά, να μην τον κουράσει με υπερβολικές λεπτομέρειες και πληροφορίες. Διατηρεί συνεχώς ενεργούς τους κεντρικούς  στόχους του βιβλίου, που είναι η  καταλογογράφηση της εξέλιξη των κωδίκων, ώστε ο αναγνώστης να πάρει μια πολύ καλή γεύση από την ιστορία τους,  καθώς και να μας μιλήσει για το σήμερα, για το πώς μοιάζει να εξελίσσεται η επιστήμη  της κρυπτογραφίας στο να εξασφαλίσει ένα από τα πολυτιμότερα αγαθά του  καιρού μας που είναι η πληροφορία

  Με μικρές επαναλήψεις βοηθά τον αναγνώστη χωρίς να τον κουράζει  να θυμηθεί ξανά τα σημεία στην αφήγηση  που θεωρεί δύσκολα.  Δεν αρκείται στο να μιλήσει μόνο στην ην ιστορία της κρυπτογραφίας αλλά θέλει να δώσει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να μπει για τα καλά και στις τεχνικές που χρησιμοποιεί, τεχνικές που άλλες φορές έχουν να κάνουν με την επιστήμη της στατιστικής  και άλλες με τη θεωρία αριθμών, ή με τη φύση του φωτός, ή με τη κβαντική φυσική. Μας αφηγείται ακόμα και τον τρόπο λειτουργίας κρυπτογραφικών μηχανών όπως της μηχανής «Αίνιγμα» που χρησιμοποίησαν οι γερμανοί κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

  Διαβάζοντας το βιβλίο θέλεις να μάθεις περισσότερα, θέλεις να μπεις πιο βαθιά στις ιστορίες του. Έχει φροντίσει να μην σε εγκαταλείψει. Μετά  το τέλος της ανάγνωσης  σου προτείνει διάφορες διευθύνσεις στο Internet   για  να συνεχίσεις την αναζήτησή σου. Κάποιες από τις διευθύνσεις όπως πολλές φορές συμβαίνει, έχουν αλλάξει αλλά μέσω  άλλων μπορείς να οδηγηθείς. Η ιστοσελίδα του είναι μια καλή αρχή.

  Παραθέτει ακόμα ένα κατάλογο με «Ασκήσεις» αποκρυπτογράφησης για κάθε  επίπεδο αναγνώστη.  Πρόσεξε μη χαθείς.

  Αν κάτι στην διαδρομή της  ανάγνωσης  δεν πολυκατάλαβες ή κάποιες λέξεις δεν σου λένε κάτι, μπορείς να ανατρέξεις στο τέλος του βιβλίου, υπάρχει «λεξικό όρων»  με τις σημαντικότερες έννοιες που χρησιμοποιεί στο κείμενο.

  Το προφίλ του αναγνώστη για το βιβλίο αυτό  μπορεί να είναι ένας μαθητής  Λυκείου   ή μαθητής Γυμνασίου,   με την υποστήριξη ενός ένθερμου καθηγητή, ή  ένας  εκπαιδευτικός, όπως μαθηματικός, τεχνολόγος, φυσικός, πληροφορικός  ή   φιλόλογος, έτσι κι αλλιώς τα θέματα του βιβλίου  αναπτύσσονται σε πολλές επιστημονικές  περιοχές, ή  ακόμα ένας ανήσυχος αναγνώστης που ενδιαφέρεται για αφηγηματικές ιστορίες επιστημονικού χαρακτήρα.

  Το πώς ο καθένας μπορεί να κινητοποιήσει μια λέσχη ανάγνωσης, σαφώς εξαρτάται από τα βιώματα και τα ενδιαφέροντα   του ίδιου καθώς και από το κοινό της λέσχης.  Ο τρόπος προσέγγισης  έχει ενδιαφέρον  να βασίζεται περισσότερο στη διαδικασία και λιγότερο στη στοχοθεσία  Αυτό που μοιάζει να έχει αξία  είναι η αναζήτηση, ο δρόμος, ο πηγαιμός, το ταξίδι. Έτσι είναι πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο να προδιαγράψει  κάποιος, το τι είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί, το πώς θα υλοποιηθεί, τι δεξιότητες θα αναπτύξουν οι μαθητές, αλλά μπορούμε να φανταστούμε και  να επινοήσουμε τρόπους για να ξεκινήσουμε ή να καταθέσουμε μια εμπειρία πράξεων και ενεργειών από αντίστοιχες δραστηριότητες.

  Έτσι παρακάτω παραθέτω μερικές  ευκαιρίες, συζητήσεων, δραστηριοτήτων, δεξιοτήτων,  τρόπων εργασίας, ιδεών  που φαίνεται να μας δίδονται καθώς είμαστε συμμέτοχοι σε  μια λέσχη ανάγνωσης

  Παράλληλα αναγνώσματα

  Διαβάζοντας  ένα τόσο πλούσιο βίβλο είναι εύκολο να λοξοδρομήσεις, είναι εύκολο να περιπλανηθείς προς διαφορετικές κατευθύνσεις αναζητώντας περισσότερα για κάτι που σου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει εκτενής βιβλιογραφική παρουσίαση συναφών βιβλίων.  Παρακάτω σας παραθέτω μερικούς από τους ποιο «επικίνδυνους» τίτλους  σε Ελληνική Γλώσσα :

  • Αν κατορθώσεις και φθάσεις στο τέλος του βιβλίου χωρίς να μαγευτείς από  κάτι ενδιάμεσο  και χαθείς, είναι πολύ πιθανόν το επόμενο ανάγνωσμα σου να είναι το βιβλίο του Simon Singh, «Το τελευταίο θεώρημα του Φερμά», εκδόσεις Τραυλός.
  • Ίσως να στρέψεις την προσοχή σου  στο «Χρυσό σκαραβαίο» (1843)του Έντγκαρ Άλλαν Πόε του μεγάλου Αμερικάνου ποιητή, πεζογράφου, και κριτικού που εισηγήθηκε στην λογοτεχνία το φανταστικό αφήγημα,  την αστυνομική ιστορία, την επιστημονική φαντασία, τις ιστορίες τρόμου.

  Στο ανιχνευτικό αυτό αφήγημα (detective story) θα γνωρίσετε τον ήρωα Λεγκράν που προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει ένα κείμενο στα Αγγλικά

  • Αν γοητευτείς από τις δραστηριότητες του Πλέτσλεϊ Παρκ και τη ζωή του Άλαν Τιούρινγκ  ίσως  να θελήσεις να μάθεις περισσότερα. Kυκλοφορεί  το βιβλίο του Andrew Hodges «Άλαν Τιούρινγκ  το Αίνιγμα», εκδόσεις Τραυλός
  • Αν φθάσεις στη περιοχή της ασύμμετρης κρυπτογραφίας «κινδυνεύεις » να χαθείς στο κόσμο των πρώτων αριθμών με το βιβλίο του Marcus Du Sautoy «Η μουσική των πρώτων αριθμών», εκδόσεις Τραυλός.
  • Αν διερωτηθείς καθώς διαβάζεις για το θεώρημα της μη πληρότητας και για τον υπέροχο κόσμο της μαθηματικής λογικής, το μυθιστόρημα  «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» του Απόστολου Δοξιάδη, εκδόσεις Καστανιώτη είναι μια καλή αρχή.
  • Γι αυτόν που ενδιαφέρει να μπει για τα καλά στον κόσμο της κβαντικής φυσικής υπάρχει το βιβλίο «QED Κβαντική Ηλεκτροδυναμική» του εξαιρετικού δασκάλου και φυσικού Richard Feynman   που θα σε οδηγήσει στον κόσμο του «παραλόγου»  της κβαντικής επιστήμης,  Εκδόσεις Τροχαλία
  • Αν θελήσεις να μάθεις περισσότερα για την αρχαία γραφή «γραμμική Β΄» ίσως να στρέψεις το ενδιαφέρον σου στο βιβλίο του John Chadwick με τίτλο «Αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β΄»

• Από τον Βασίλη Τσίτσο

  Ευκαιρίες για συζητήσεις

      Το βιβλίο «Μυστικά και κώδικες» έχει πολλά διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης τα οποία μπορούν και να προκαλέσουν διαφορετικού τύπου συζητήσεις, όπως :

  • Τρόποι κρυπτογράφησης και τεχνικές αποκρυπτογράφησης στην ιστορία της κρυπτογραφίας
  • Ο ρόλος της επιστήμης και της τεχνολογίας στην προσπάθεια  των κωδικοπλαστών  να δημιουργήσουν άθραυστους κώδικες και στην προσπάθεια των  κωδικοθραυστών να  επινοήσουν  τρόπους  για να τους  διαρρήξουν
  • Πως  η επιστήμη της κρυπτογραφίας γίνεται αφορμή να επινοηθούν νέες περιοχές των επιστημών,.
  • Η ανάγνωση της ιστορίας μέσα από την ιστορία της κρυπτογραφίας. Διαβάζοντας τις σελίδες του βιβλίου που αντιστοιχούν στο Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο μπορούμε να δούμε ότι ο πόλεμος δεν πραγματοποιήθηκε μόνο στα πεδία των μαχών αλλά καθορίσθηκε ακόμα και η έκβασή του πολέμου από τον αγώνα και τις ενέργειες  των κρυπτοθραυστών του Πλέτσλεϊ Παρκ να «σπάσουν» τους κώδικες επικοινωνίας των Γερμανών, το  κρυπτογραφικό  σύστημα Αίνιγμα

  Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αποκάλυψη του πως η Αμερική μπαίνει στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.

  • Πως οι επιστήμη της κρυπτογραφίας καθορίζουν την ηλεκτρονική επικοινωνία και πόσο άτρωτο είναι το σύστημα κωδικοποίησης των ηλεκτρονικών πληροφοριών
  • Στο βιβλίο γίνεται μια προσπάθεια να δοθούν κάποιες μεγάλες ιδέες που προκάλεσαν  επανάσταση στο χώρο της επιστήμης με απλό τρόπο. Μπορείτε να συζητήσετε κάποιες από αυτές, να θυμηθείτε κάποιες άλλες ή να επινοήσετε τρόπους να κάνετε κάτι αντίστοιχο για κάτι που σας δυσκολεύει;
  • Μπορείτε να συζητήσετε για το πάθος και την επιμονή των ανθρώπων να διαρρήξουν κώδικες ή ακόμα να επινοήσουν τρόπους κρυπτογράφησης . Χαρακτηριστικό σημείο στο βιβλίο αποτελεί τα όσα γράφει  o Χέλμαν στη σελίδα 390.
  • Η βιογραφική προσέγγιση των πρωταγωνιστών του βιβλίου είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για συζητήσεις.

  Ευκαιρίες για μαθηματικές συζητήσεις

  • Η αποκωδικοποίηση  ενός κρυπτογραφημένου κειμένου με τη  μέθοδο της  ανάλυσης συχνοτήτων μπορεί να αποτελέσει μια καλή αφορμή για εισαγωγή στα κεφάλαια που αντιστοιχούν στη στατιστική της Β΄ και της Γ΄ Γυμνασίου. Ίσως επιπροσθέτως το ανιχνευτικό αφήγημα  «Χρυσός σκαραβαίος» να γίνει  αφορμή να προσεγγισθεί αυτή η περιοχή με μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
  • Tο κεφάλαιο του βιβλίου που αναφέρεται   στην ανάπτυξη της κρυπτογραφίας του δημόσιου κλειδιού και ιδιαίτερα του κρυπτογράμματος RSA μπορεί να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για συζητήσεις γύρω από τους πρώτους αριθμούς, όπως την κλασική απόδειξη του Ευκλείδη για την απειρία των πρώτων αριθμών, το κόσκινο του Ερατοσθένη, ή άλλων μεθόδων να εντοπίσουμε πρώτους αριθμούς,   καθώς  και για την προσπάθεια των μαθηματικών να αποκαλύψουν τη δομή  τους.
  • Με αφορμή την ωρολογιακή αριθμητική ή αριθμητική  των υπολοίπων που επέφερε επαναστατικές αλλαγές στα μαθηματικά στην αρχή του 19ου αιώνα  οι εκπαιδευτικοί μπορούν να σχεδιάσουν δραστηριότητες για τους μαθητές  για τη μέτρηση της ώρας με διαφορετικούς τύπους ρολογιών ( με  δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε ,…. ενδείξεις ωρών ) ή δραστηριότητες με ημερολογιακούς υπολογισμούς. Αναφορές στην ωρολογιακή αριθμητική υπάρχουν στο Βιβλίο  «Η μουσική των πρώτων αριθμών», στις σελίδες 40,41.
  • Στο βιβλίο γίνεται προσπάθεια να απλοποιηθούν κάποιες δύσκολες έννοιες και διαδικασίες, όπως για παράδειγμα η έννοια «μονοσήμαντες  συναρτήσεις»  οι οποίες χαρακτηρίζονται ως «οι  συναρτήσεις του ζημιάρη». Τέτοιου τύπου παραδείγματα μπορούν να  μας δώσουν την ευκαιρία για συζητήσεις    για  το πώς μπορούν να απλοποιηθούν μαθηματικές έννοιες και να περιγραφούν με τρόπους που να έχουν νόημα για τους συμμετέχοντες.
    Ένα ενδιαφέρον βιβλίο προς αυτήν την  κατεύθυνση είναι  το «Μαθηματικά επίκαιρα» του Τεύκρου Μιχαηλίδη, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ.

• Μηχανή αίνιγμα

• Σχετικά βιβλία

  

  Ο άνθρωπος που αγαπούσε τους αριθμούς

  

  Υπόθεση Ρίμαν

  

  Το τελευταίο παραμύθι του Μιγκέλ Τόρρες ντα Σίλβα

  

  Το τελευταίο θεώρημα του Φερμά

  

  Το πειραχτήρι των αριθμών

  

  Το μυστικό κλειδί του Τζορτζ για το σύμπαν