Αναρτήθηκε σε 20 Μαρτίου, 2020 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: Mαθηματικά, Βραβείο Άμπελ, Επιστήμη

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Δύο ξεχωριστές προσωπικότητες της μαθηματικής επιστήμης, ο 84χρονος Ισραηλινός Hillel Furstenberg από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και ο 74χρονος Ρωσοαμερικανός Gregory Margulis από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ τιμήθηκαν με το βραβείο Abel για το 2020.

Να υπενθυμίσουμε ότι πρόκειται για το κορυφαίο -μαζί με το Μετάλλιο Fields- διεθνές βραβείο της μαθηματικής επιστήμης που απονέμεται κάθε χρόνο από τη Νορβηγική Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων σε έναν ή περισσότερους μαθηματικούς με σπουδαία συνεισφορά στην επιστήμη τους. Η διάκριση φέρει το όνομα του Νορβηγού μαθηματικού Νιλς Χένρικ Άμπελ (1802 – 1829) και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο που υπερβαίνει τα 800.000 δολάρια.

Οι δύο συνταξιούχοι μαθηματικοί βραβεύονται, όπως σημειώνει η επιτροπή του βραβείου, για «την πρωτοποριακή χρήση μεθόδων από τη Θεωρία Πιθανοτήτων και τη Δυναμική στη Θεωρία Ομάδων, στη Θεωρία Αριθμών και στη Συνδυαστική». Η επιστημονική κοινότητα αναφέρεται σε δύο πρωτοπόρους μαθηματικούς που κατάφεραν να εμπλουτίσουν με νέες ιδέες και τεχνικές την επιστήμη τους.

Ο  Γάλλος μαθηματικός François Labourie από το Πανεπιστήμιο Côte d’Azur, ο οποίος υπήρξε μέλος της επιτροπής του βραβείου Abel, δηλώνει στην εφημερίδα New York Times ότι, στα μέσα του 20ού αιώνα, οι περισσότεροι μαθηματικοί δεν έδιναν μεγάλη σημασία στα μαθηματικά των Πιθανοτήτων, τα οποία κατέτασσαν χαμηλά στην ιεραρχία της επιστήμης τους, πιο κάτω από τη Θεωρία Αριθμών, την Άλγεβρα και τη Διαφορική Γεωμετρία. «Ο Hillel Furstenberg και ο Gregory Margulis βρήκαν τρόπους να δείξουν πώς το πεδίο των Πιθανοτήτων μπορεί να δώσει λύσεις σε αφηρημένα προβλήματα. Τώρα, αυτή η διαπίστωση είναι απολύτως προφανής», τονίζει ο Labourie.

«Το έργο τους έδειξε την αποτελεσματικότητα της υπέρβασης των διαχωριστικών ορίων μεταξύ ξεχωριστών μαθηματικών κλάδων και κατέρριψε τα παραδοσιακά εμπόδια που διαχωρίζουν τα καθαρά από τα εφαρμοσμένα μαθηματικά», συμπληρώνει ο πρόεδρος της επιτροπής του βραβείου Abel, Hans Munthe–Kaas.

Η πορεία των δύο επιστημόνων δεν ήταν πάντοτε εύκολη, και διασταυρώθηκε αρκετές φορές με τα σκοτεινά γεγονότα και τις προκαταλήψεις του 20ού αιώνα.

Ο Hillel Furstenberg γεννήθηκε το 1935 στο Βερολίνο. To 1939, η εβραϊκής καταγωγής οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη ναζιστική Γερμανία και να βρεθεί στην Αμερική. Δυστυχώς, ο πατέρας του πέθανε στη διάρκεια του ταξιδιού και έτσι ο Furstenberg πέρασε τα παιδικά του χρόνια, με την μητέρα του και την αδελφή του, σε μια ορθόδοξη κοινότητα της Νέας Υόρκης.

Το 1965, ύστερα από μια ξεχωριστή σταδιοδρομία σε αμερικάνικα πανεπιστήμια, αποφάσισε να φύγει από τις ΗΠΑ. Εγκαταστάθηκε στο Ισραήλ για να διδάξει στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 2003. Η ιδιομορφία της μαθηματικής του σκέψης αναγνωρίστηκε αρκετά νωρίς. Όσοι διάβαζαν τις πρώτες δημοσιεύσεις του ήταν πεπεισμένοι ότι το όνομά του είναι ένα ψευδώνυμο που καλύπτει μια ομάδα διαφορετικών μαθηματικών. Τα γραπτά του συνδύαζαν ιδέες από τόσο διαφορετικούς τομείς, ώστε κάποιοι αδυνατούσαν να πιστέψουν ότι ανήκουν σε ένα και μόνο πρόσωπο.

Ο Gregory Margulis γεννήθηκε στη Μόσχα το 1946. Σε ηλικία 32 ετών, το 1978, τιμήθηκε με την κορυφαία, επίσης, μαθηματική διάκριση, το Μετάλλιο Fields. Οι σοβιετικές αρχές αρνήθηκαν, όμως, την έξοδό του από τη χώρα και έτσι δεν κατάφερε να ταξιδέψει στο Ελσίνκι για να το παραλάβει. Γενικότερα, η εβραϊκή καταγωγή του ήταν αιτία να δεχτεί ποικίλες διακρίσεις στη ζωή και στη σταδιοδρομία του. Αν και ήταν ένας από τους κορυφαίους μαθηματικούς στη χώρα του, δεν μπορούσε να εργαστεί στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Για αυτό και από το 1979, που οι αρχές άρχισαν να του επιτρέπουν να ταξιδέψει στο εξωτερικό, στράφηκε σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής, μέχρι που το 1991 μετακινήθηκε μόνιμα στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ.

Τέλος, να σημειώσουμε ότι λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού η απονομή του φετινού βραβείου Abel δεν θα γίνει τον Μάιο, όπως είχε προγραμματιστεί, αλλά την επόμενη χρονιά.

Δείτε σε βίντεο τη στιγμή που ο μαθηματικός Hillel Furstenberg πληροφορείται τηλεφωνικά τη βράβευσή του.

Πηγές: abelprize.no, The New York Times