Thales + Friends

Η Αρχαία παράδοση των γεωμετρικών προβλημάτων

Αναρτήθηκε σε 22 Νοεμβρίου, 2022 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: , , , ,

Η άκρως ενδιαφέρουσα και πολύτιμη εκδοτική σειρά, με τίτλο «Αρχαία Επιστημονική Γραμματεία / Μελέτες», των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης φιλοξενεί μελέτες που πραγματεύονται την αρχαία ελληνική επιστήμη. Η επιμέλειά της ανήκει στον Καθηγητή, του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Ε.Κ.Π.Α., Γιάννη Χριστιανίδη και στον Επ. Καθηγητή, της Ιστορίας των Επιστημών του ΕΚΠΑ, Μιχάλη Σιάλαρο.

Η σειρά περιλαμβάνει έργα από όλο το εύρος της αρχαίας επιστημονικής γραμματείας. Επικεντρώνεται, ειδικότερα, στις σχέσεις των επιστημών με άλλα γνωστικά πεδία, όπως η ρητορική και η φιλοσοφία, στις υλικές και κοινωνικές συνθήκες δημιουργίας και διαμόρφωσης του επιστημονικού λόγου, στη διάδοση και στην πρόσληψη των επιστημονικών ιδεών, στην παράδοση των επιστημονικών κειμένων, στην εκπαίδευση κ.ά.

Το βιβλίο «Η Αρχαία παράδοση των γεωμετρικών προβλημάτων» του Wilbur Richard Knorr (1945–1997), σε μετάφραση του μαθηματικού και συγγραφέα Τεύκρου Μιχαηλίδη, ανήκει στις πρόσφατες εκδόσεις της επιστημονικής σειράς που εμφανίστηκαν στα ελληνικά βιβλιοπωλεία. Ο συγγραφέας του βιβλίου υπήρξε Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Stanford και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους μελετητές των αρχαίων ελληνικών μαθηματικών του 20ού αιώνα.

Ο W.R. Knorr παρουσιάζει μία ζωντανή περιγραφή της ιστορίας της αρχαίας ελληνικής γεωμετρίας, αντικρούοντας τη διαδεδομένη άποψη ότι η πλατωνική φιλοσοφική παράδοση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εξέλιξη της ελληνικής γεωμετρίας.

«Κατά τον Knorr, όπως σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου o Καθηγητής Nathan Sidoli από το Πανεπιστήμιο Waseda της Ιαπωνίας, «η πιο σημαντική δραστηριότητα των αρχαίων γεωμετρών ήταν η παραγωγή λύσεων σε ενδιαφέροντα γεωμετρικά προβλήματα, και τα θεωρήματα διατυπώθηκαν και αποδείχθηκαν για αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Υπό αυτή την οπτική, τα Στοιχεία του Ευκλείδη και οι μέθοδοί τους δεν αποτελούσαν αυτοσκοπό αλλά σημεία εκκίνησης για το πολύ πιο ενδιαφέρον πρόγραμμα επίλυσης δύσκολων γεωμετρικών προβλημάτων — μεταξύ των οποίων και τα περίφημα «άλυτα» προβλήματα της αρχαίας ελληνικής γεωμετρίας — με χρήση μιας μεγάλης ποικιλίας μέσων που δεν περιορίζονταν στις ευθείες και στους κύκλους».

Παρόλο που, όπως επισημαίνει ο Ν. Sidoli, δε συμφωνούν όλοι οι μελετητές της ελληνικής γεωμετρίας με το σύνολο των ισχυρισμών του Knorr, «οι απόψεις του, καθώς και τα επιχειρήματα που διατυπώνει για να τις υποστηρίξει, επηρέασαν σημαντικά τους ιστορικούς των ελληνικών μαθηματικών. Η Αρχαία παράδοση του Knorr δεν αποτελεί στην πραγματικότητα μια γενική ιστορία της ελληνικής γεωμετρίας· είναι περισσότερο μια ιστορία του κλάδου της αναλυτικής επίλυσης προβλημάτων κατά τη διάρκεια των ελληνιστικών χρόνων, των τριών αιώνων ακμής του ελληνικού πολιτισμού στην ανατολική Μεσόγειο, από την εποχή των κατακτήσεων του Αλεξάνδρου Γ ́ της Μακεδονίας μέχρι την έλευση των ρωμαϊκών στρατευμάτων».

Στο τέλος του πρόλογού του, ο  N. Sidoli, συμπεραίνει ότι το βιβλίο του Knorr αποτελεί την πιο σημαντική μονογραφία που έχει γραφεί σχετικά με την ελληνική γεωμετρική ανάλυση. Και καταλήγει: «Δεν πρόκειται για μια επισκόπηση μαθηματικών που διερευνούν έναν αναλλοίωτο χώρο ιδεών σύμφωνα με κατοχυρωμένες μεθόδους και πλαίσια. Πρόκειται αντίθετα για έναν δυναμικό ανταγωνισμό εν μέσω διαφωνιών, στο πλαίσιο του οποίου οι μαθηματικοί διαλέγονται μεταξύ τους σχετικά με τη μέθοδο εργασίας παρουσιάζοντας διαφορετικές, συχνά αντικρουόμενες προσεγγίσεις στα προβλήματα που τους απασχολούν. Αν επιθυμούμε να γνωρίσουμε τις μαθηματικές πρακτικές που υπεισέρχονταν στην προσέγγιση και επίλυση γεωμετρικών προβλημάτων στους αρχαίους ελληνόφωνους πολιτισμούς, το βιβλίο του Knorr, Η Αρχαία παράδοση των γεωμετρικών προβλημάτων, αποτελεί ένα καθοριστικό σημείο εκκίνησης».

© Copyright 2001-2022 Θαλής + Φίλοι.

designed & developed by ELEGRAD