Αναρτήθηκε σε 24 Μαρτίου, 2022 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: Βραβείο 'Αμπελ, Επιστήμη, Ιδέες, μαθηματικά

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Ο Αμερικανός μαθηματικός Dennis Parnell Sullivan λαμβάνει το φετινό βραβείο Abel από τη Νορβηγική Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων. Ο D. P. Sullivan, καθηγητής στα πανεπιστήμια Stony Brook και City της Νέας Υόρκης, τιμάται “για την πρωτοποριακή συμβολή του στον τομέα της τοπολογίας, ιδίως για τις αλγεβρικές, γεωμετρικές και δυναμικές διαστάσεις του έργου του”.

Η τοπολογία ασχολείται με τον χώρο και τα σχήματα, και ο βραβευμένος μαθηματικός διερευνά κυρίως την περιοχή που οι μαθηματικοί αποκαλούν πολλαπλότητα – τις ανώτερες εκδοχές των δισδιάστατων επιφανειών. Αν και ο τομέας αυτός μπορεί να φαίνεται αφηρημένος, πρόσφατες έρευνες σχετικά με τις ροές και τις αναταράξεις έχουν δείξει ότι μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση της πορείας των τυφώνων, της διασποράς των ρύπων στην ατμόσφαιρα και των στροβίλων πίσω από τα φτερά των αεροπλάνων.

Υπενθυμίζεται ότι το Βραβείο Abel – μαζί με το Μετάλλιο Fields – είναι το κορυφαίο διεθνές βραβείο στις μαθηματικές επιστήμες. Απονέμεται κάθε χρόνο από τη Νορβηγική Ακαδημία Επιστημών και Γραμμάτων σε έναν ή περισσότερους μαθηματικούς με σπουδαία συνεισφορά στην επιστήμη τους. Το βραβείο πήρε το όνομά του από τον Νορβηγό μαθηματικό Nils Henrik Abel (1802 – 1829) και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο άνω των 850.000 δολαρίων.

Η επιτροπή του βραβείου περιγράφει τον Sullivan ως ένα “προικισμένο και ενεργό μέλος της μαθηματικής κοινότητας” που έχει αναγνωρίσει τις βαθύτερες συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών τομέων της μαθηματικής επιστήμης.

Ο μαθηματικός άρχισε να ασχολείται με προβλήματα δυναμικών συστημάτων στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μεταξύ άλλων, μελέτησε τη διαδρομή ενός σημείου που κινείται σε έναν γεωμετρικό χώρο, ένα πεδίο που συνήθως θεωρείται ότι βρίσκεται μακριά από τις βασικές αναζητήσεις της αλγεβρικής τοπολογίας. Ωστόσο, η ικανότητα των υπολογιστών να επαναλαμβάνουν λειτουργίες πέραν του ανθρωπίνως δυνατού, ενίσχυσε την έρευνα στον τομέα που σήμερα είναι γνωστός ως “Θεωρία του Χάους”, δεδομένου ότι πολλά δυναμικά συστήματα παρουσιάζουν χαοτική συμπεριφορά.

Ένα από τα πιο πρόσφατα επιτεύγματα του μαθηματικού είναι η δημιουργία του “Λεξικού Sullivan”, το οποίο συνδέει τη δυναμική με την τρισδιάστατη γεωμετρία. Αυτό του επέτρεψε να αποδείξει μια μαθηματική εικασία που παρέμενε άλυτη από τη δεκαετία του 1920. Οι βαθιές και απροσδόκητες συνδέσεις μεταξύ αυτών των κλάδων βοήθησαν επίσης τον Sullivan να κατανοήσει το μαθηματικό υπόβαθρο ενός φαινομένου γνωστού ως διπλασιασμός περιόδου, το οποίο είχε ανακαλυφθεί και μελετηθεί από τους φυσικούς. Δεν επρόκειτο για ένα απλό πρόβλημα. “Έπρεπε να βρεις την υπόθεση που το καθιστούσε αληθινό”, είπε, τονίζοντας ότι αφιέρωσε περισσότερα από οκτώ χρόνια δουλεύοντας πάνω σε αυτήν τη λύση.

Η αντίδρασή του, πάντως, για τη διάκριση με το βραβείο Abel ήταν εγκάρδια και εύστοχη: “Είμαι 81 ετών”, είπε. “Με θυμούνται”.

Πηγές: abelprize.no, www.nytimes.com