Αναρτήθηκε σε 19 Ιανουαρίου, 2021 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: εκπαίδευση, Επιστήμη, Ιδέες, μαθηματικά

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Αν θέλει κάποιος σήμερα να μάθει πώς κινούνται οι πλανήτες, θα αναζητήσει πληροφορίες στο Διαδίκτυο, πιθανόν στο κανάλι του YouTube, και φυσικά στις βιβλιοθήκες. Η μετάδοση της επιστημονικής γνώσης με παραστατικό τρόπο και οπτικές απεικονίσεις δεν είναι πάντως πρόσφατο επίτευγμα της τεχνολογικής εποχής.

Κορυφαίο παράδειγμα, το οποίο ανατρέπει πολλά στερεότυπα για τον τρόπο μετάδοσης της γνώσης στο παρελθόν, αποτελεί μία σπάνια έκδοση του 16^ου αιώνα. Πρόκειται για την περίφημη Kοσμογραφία που συνέταξε ο Γερμανός ανθρωπιστής, αστρονόμος και μαθηματικός Πέτρος Απιανός (Petrus Apianus |1495-1552). Ο συγγραφέας του βιβλίου κατάφερε να εκφράσει και να απεικονίσει με ευφάνταστο αλλά και αναλυτικό τρόπο την έρευνά του σε διαφορετικά πεδία, το μεγάλο ενδιαφέρον του για τα μαθηματικά, την αστρονομία και τη χαρτογραφία.

Ή πρωτοτυπία του βιβλίου εντοπίζεται κυρίως στη διορατικότητα του συγγραφέα να συμπεριλάβει πρώτη φορά στους χάρτες του το όνομα της Αμερικής, και να απεικονίσει άγνωστες έως τότε γεωγραφικές περιοχές και σημαντικά επιστημονικά δεδομένα της εποχής του. Επιπλέον, η έκδοση έδινε την ευκαιρία στους αναγνώστες να προσεγγίζουν τη γνώση αλληλοεπιδρώντας με το επιστημονικό περιεχόμενο του βιβλίου, με τη χρήση περιστρεφόμενων, χάρτινων δίσκων και εφαρμογών που ήταν ενσωματωμένες στην έκδοση.

Did your college math textbooks have moving parts? From 1524 on, a famous German cosmography book came with 5 volvelles! Peter Apian (later knighted for a different book), opted for a novel, tactile-visual teaching style for all earthly and heavenly measurements. pic.twitter.com/XgskoGb0Ss

— Atlas Obscura (@atlasobscura) July 3, 2020

Τα επιστημονικά βιβλία με τις περιστρεφόμενες εφαρμογές, ένα είδος «αναλογικού υπολογιστή», ήταν γνωστά από τη Μεσαιωνική εποχή. Μέσω αυτών των κατασκευών, στην «Κοσμογραφία» του Απιανού, οι αναγνώστες είχαν τη δυνατότητα να λύσουν και να κατανοήσουν αρκετά επιστημονικά προβλήματα: να υπολογίσουν το σχήμα της Σελήνης, τη θέση του Ήλιου, την ώρα σε διαφορετικά σημεία της Γης ή το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου με δεδομένο το ύψος του Ήλιου πάνω από τον ορίζοντα κ.ά.

Η «Κοσμογραφία» του Απιανού, και οι μεταγενέστερες, εμπλουτισμένες, εκδόσεις της, ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή αναγνώσματα του 16^ου αιώνα με περισσότερες από 30 εκτυπώσεις και 14 μεταφράσεις σε διαφορετικές γλώσσες.

Πηγή: Open Culture, Atlas Obscura, Whipple Library, University of Cambridge.