Thales + Friends

Νέα στοιχεία για την καταγωγή της γραφής

Αναρτήθηκε σε 9 Δεκεμβρίου, 2020 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: , , , , ,

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Ο Γάλλος αρχαιολόγος François Desset | ©François Desset

Ο Γάλλος αρχαιολόγος François Desset ανακοίνωσε πρόσφατα, σε ειδική τηλεδιάσκεψη με συναδέλφους του αρχαιολόγους από το Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, ότι κατάφερε μαζί με την ομάδα του να αποκρυπτογραφήσουν μίαν από τις παλαιότερες γραφές του πολιτισμού μας, την Ελαμιτική γραφή.

Πρόκειται για ένα σύστημα γραφής που χρησιμοποιούσαν, πριν από 4.400 χρόνια, οι κάτοικοι που ζούσαν στην περιοχή που βρίσκεται το σημερινό Ιράν. Αυτή η γραφή, στην αρχαϊκή, πρωτο-Ελαμιτική μορφή της, συνυπάρχει με τα δύο παλαιότερα συστήματα γραφής που είναι γνωστά στον κόσμο, τη σφηνοειδή γραφή της Μεσοποταμίας και τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Συνεπώς, η πρόσφατη αποκρυπτογράφηση ανατρέπει όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για την καταγωγή της γραφής, η οποία εντοπιζόταν κυρίως στον πολιτισμό της Μεσοποταμίας. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του καθηγητή François Desset, τα τρία συστήματα γραφής συνυπήρχαν την ίδια χρονική περίοδο.

Την ανακάλυψη παρουσιάζει σε εκτενές κείμενό της στο Γαλλικό επιστημονικό περιοδικό Science et Avenir η αρθρογράφος Bernadette Arnaud. «Αυτό το σύστημα γραφής που χρησιμοποιήθηκε στην περιοχή που βρισκόταν το αρχαίο βασίλειο του Ελάμ (το σημερινό Ιράν) μεταξύ του τέλους της 3ης χιλιετίας και των αρχών της 2ης χιλιετίας π.Χ. δεν είχε έως τώρα αποκρυπτογραφηθεί. Συγκαταλεγόταν στις μη αποκρυπτογραφημένες γραφές, όπως είναι η κρητική Γραμμική Α και εκείνη της κοιλάδας του Ινδού, που κρατούν μέχρι σήμερα καλά κρυμμένα όλα τα μυστικά τους», σημειώνει η αρθρογράφος.

Ο αρχαιολόγος François Desset από το Εργαστήριο Archéorient της Λυών, καθηγητής επίσης από το 2014 στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, εξηγεί ότι αυτή η γραφή εντοπίστηκε πρώτη φορά το 1901 στα Σούσα, όταν οι αρχαιολόγοι διέκριναν σε αγγεία και σε άλλα αντικείμενα, θαμμένα στον αρχαιολογικό χώρο που βρισκόταν το παλαιό βασίλειο, τα ίχνη αυτής της μυστηριώδους γραφής.

Τα τελευταία 120 χρόνια κανείς δεν είχε καταφέρει να τη διαβάσει. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Γραμμικής Ελαμιτικής γραφής είναι ότι αποτελείται από φωνητικά σύμβολα, φωνογράμματα, σημεία που σχετίζονται δηλαδή με ήχους, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τα ιερογλυφικά που τα σύμβολά τους συνδέονται με έμψυχα ή άψυχα αντικείμενα και ιδέες.

Η Ελαμιτική γραφή διαφέρει επίσης και από τη σφηνοειδή γραφή της Μεσοποταμίας που συγκροτείται από ένα μικτό σύστημα γραφής συνδυάζοντας φωνογραφήματα (σημεία που μεταγράφουν έναν ήχο) με λογογράμματα (σημεία που μεταγράφουν ένα πράγμα, μιαν ιδέα, μια λέξη). Η μοναδικότητα της Γραμμικής Ελαμιτικής γραφής εντοπίζεται στο γεγονός ότι συγκροτούσε, από τη μακρινή 3η χιλιετία π.Χ., μία καθαρά φωνητική γραφή με σύμβολα που αντιστοιχούσαν σε συλλαβές, σύμφωνα και φωνήεντα.

Κώνος από τερακότα με επιγραφές της Γραμμικής Ελαμιτικής γραφής που χρονολογείται περίπου μεταξύ του 2500-2300 π.Χ. © François Desset

Ο Γάλλος αρχαιολόγος, που ερευνά το θέμα περισσότερο από μία δεκαετία, άρχισε να αποκρυπτογραφεί την αρχαία γραφή παρατηρώντας τις επαναλαμβανόμενες, σχεδόν τυποποιημένες, ακολουθίες συμβόλων που εντόπιζε σε αγγεία και σε διαφόρων ειδών αντικείμενα. Από τις επαναλήψεις και τις παρατηρήσεις των συμβόλων άρχισε να διακρίνει τα ονόματα των δύο ηγεμόνων της εποχής, του Σχιλκάκχα και του Επάρτη Β’ που βασίλεψαν γύρω στο 1950 π.Χ. αλλά και το όνομα της κορυφαίας θεότητας Ναπιρίσα που λατρευόταν τότε στο νοτιοδυτικό Ιράν.

Η πλήρης αποκρυπτογράφηση των κειμένων που μελετά ο Γάλλος αρχαιολόγος θα ανακοινωθεί επισήμως το 2021. Η πρόσφατη ανακάλυψη δεν εμπλουτίζει μόνο τις γνώσεις μας για την ιστορία των πληθυσμών που ζούσαν στο ιρανικό υψίπεδο χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά φωτίζει και την ιστορία της γραφής ενός κορυφαίου συστατικού του ανθρώπινου πολιτισμού.

Πηγή: Science et Avenir

© Copyright 2001-2020 Θαλής + Φίλοι.

designed & developed by ELEGRAD