Αναρτήθηκε σε 20 Μαΐου, 2020 κατηγορία: Ειδήσεις, Συνεντεύξεις | Tags: Βιβλίο, Ιδέες, Λογοτεχνία, τέχνη

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Ο τίτλος La Piccioletta Barca, η ιδέα της μικρής βαρκούλας που ξεκινά το ταξίδι της προς το άγνωστο, είναι εξαιρετικά εύστοχος για ένα διαδικτυακό περιοδικό που φιλοξενεί λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα, σύγχρονες ιδέες και έργα τέχνης από όλο το φάσμα της δημιουργίας. Στην ιστορία της αφηγηματικής μας παράδοσης, τα πλεούμενα κάθε είδους είναι, άλλωστε, οχήματα που ενεργοποιούν την περιπέτεια, τη σκέψη, ιστορίες, μύθους και μυητικά ταξίδια.

Περιπετειώδες, ρηξικέλευθο, πειραματικό, με καθαρή φωνή και υψηλή αισθητική είναι το αγγλόφωνο περιοδικό που δημιούργησαν, πριν από δύο χρόνια, δύο Έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν και ζουν στην Αγγλία. Η ιδέα της δημιουργίας του γεννήθηκε πάντως στην Ελλάδα, στην Πάρο των καλοκαιρινών διακοπών, ενώ το σχέδιο ολοκληρώθηκε στην Αγγλία. Εμπνευστές και εμψυχωτές του εγχειρήματος είναι ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, φοιτητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και η Βασιλική Πουλά, φοιτήτρια Νομικής στο London School of Economics (LSE). Η μικρή βαρκούλα που απέπλευσε από την Πάρο φιγουράρει πλέον στις πιο απαιτητικές λίστες των αγγλόφωνων λογοτεχνικών επιθεωρήσεων.

Το περιοδικό, το οποίο σχεδιάστηκε αρχικά για να προσφέρει ένα κίνητρο συγγραφικής και καλλιτεχνικής έκφρασης στους δημιουργούς του και στους φίλους τους, έχει εξελιχθεί σ ’ένα από τα πιο επιτυχημένα φοιτητικά περιοδικά με λογοτεχνικό και φιλοσοφικό περιεχόμενο έχοντας κατακτήσει μια θέση στα 50 πιο διακεκριμένα περιοδικά του είδους παγκοσμίως. Οι αναγνώστες του προέρχονται από κάθε γωνιά του πλανήτη, ενώ τα κείμενα που δέχεται κάθε μήνα για δημοσίευση καταφθάνουν πια από ανθρώπους όλων των ηλικιών.

Πειραματική διάθεση

«Έχει ξεφύγει από την κατηγορία του φοιτητικού περιοδικού το εγχείρημά μας», παραδέχονται νηφάλια ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης και η Βασιλική Πουλά στη διαδικτυακή συνομιλία μας. Και θυμούνται ότι η αρχική τους ιδέα είχε σκοπό να στεγάσει μια πολυεθνική ομάδα, περίπου δεκαπέντε, φοιτητών με διαφορετικές σπουδές και ενδιαφέροντα, από τη ζωγραφική και τη μουσική έως τα μαθηματικά και τη λογοτεχνία. Την ίδια στιγμή ήταν όμως και μία αφορμή κινητοποίησης των εμπνευστών του, ώστε να αρχίσουν να γράφουν και οι ίδιοι κείμενα πέρα από τις πανεπιστημιακές τους υποχρεώσεις.

«Πάντα ήθελα να γράψω ορισμένα κείμενα, αλλά σκεφτόμουν ότι έπρεπε πρώτα να τελειώσω όλα όσα έχω να κάνω για το πανεπιστήμιο και μετά να αφιερωθώ στο γράψιμο. Το περιοδικό ήταν ένας ωραίος τρόπος να πω στον εαυτό μου ότι πρέπει στο τέλος του μήνα να γράψεις κάτι και να το εκδώσεις», λέει ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Για τη Βασιλική Πουλά ήταν μια ευκαιρία να πειραματιστεί «με διαφορετικές φόρμες του γραπτού λόγου, να προσπαθήσει, μέσα από ένα κίνητρο, να βρει μια αυθεντική διαδρομή έκφρασης που δεν αποκαλύπτεται συχνά στα ακαδημαϊκά κείμενα».

Η πειραματική διάθεση, η βαθύτερη, προσωπική σύνδεση του δημιουργού με το κείμενό του ή με το έργο που παρουσιάζει είναι γνωρίσματα που καθοδηγούν και την επιλογή των κειμένων ή των έργων τέχνης που εμφανίζονται κάθε μήνα στο περιοδικό. Η αλληλεπίδραση μεταξύ των τεχνών είναι ένα ακόμη στοιχείο που ενθαρρύνουν με πολλούς τρόπους οι δημιουργοί του.

Radiohead, Πάουντ και Σινόπουλος

Πώς κατάφερε, όμως, ένα σχεδόν χειροποίητο περιοδικό με ήρεμη αισθητική να διακριθεί μέσα στον ψηφιακό θόρυβο και στην πληθώρα των φωνών του Διαδικτύου; Η απάντηση ίσως να βρίσκεται στη σαφήνεια και στην οριοθέτηση του αρχικού σχεδιασμού του.

«Από την αρχή θέλαμε να επαναφέρουμε το ρυθμό, το πνεύμα και την ποιότητα που υπήρχε ενδεχομένως σε παλαιότερες, έντυπες εκδόσεις. Μας ενδιέφερε αυτό το παιχνίδι της συνύπαρξης του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον. Το παρελθόν δεν είναι κατ’ ανάγκη κάτι αρνητικό και το μέλλον δεν είναι πάντοτε τρομακτικό», λέει η Βασιλική Πουλά, ενώ ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης αναφέρεται στην επιθυμία να δημιουργήσουν μια ψηφιακή βιβλιοθήκη με κείμενα, έργα τέχνης και mixed media που να απηχούν με συνέπεια τη φωνή μιας κοινότητας.

Ο αναγνώστης πού περιηγείται στις σελίδες του περιοδικού εντοπίζει, επίσης, σε αρκετά δημοσιεύματα ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική λογοτεχνία και τέχνη. Μια χειρονομία που συστήνει στο αγγλόφωνο κοινό του περιοδικού ορισμένους Έλληνες δημιουργούς που, πολύ πιθανόν, δεν θα είχε την ευκαιρία να τους γνωρίσει. Για παράδειγμα, δίπλα σε ένα εννοιολογικό έργο τέχνης ή σε μια μεταγραφή για πιάνο ενός μουσικού κομματιού των Radiohead, ο αναγνώστης συναντά ένα κείμενο για τον Έλληνα, μοντερνιστή ποιητή, Τάκη Σινόπουλο ή μια συνέντευξη με τον Έλληνα ποιητή Τίτο Πατρίκιο. Η ελληνική προέλευση των εμπνευστών του περιοδικού υπομνύεται με πολλούς τρόπους.

«Όσο σπουδάζω και ζω στο εξωτερικό τόσο πιο δυνατό γίνεται το ενδιαφέρον μου για την Ελλάδα, την ελληνική λογοτεχνία και τέχνη. Θα έλεγα ότι αυτή είναι μια ανάγκη πηγαία, οργανική και αρκετά ανθρώπινη» σημειώνει η Βασιλική Πουλά, ενώ ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης προσθέτει: «το να είσαι Έλληνας ή Ούγγρος, για παράδειγμα, δεν έχει σχέση μόνο με το ότι προέρχεσαι από κάποιον συγκεκριμένο γεωγραφικό τόπο αλλά και με μια κουλτούρα η οποία φέρει στοιχεία που δεν μπορούν, πάντοτε, να μεταφραστούν με ακρίβεια στους φίλους και στις παρέες που κάνεις στο εξωτερικό. Στην Αγγλία διαπίστωσα ότι ελληνική λογοτεχνία ήταν για μένα κάτι πολύ οικείο, ένα στοιχείο δικό μου, εντελώς διαφορετικό από όλα όσα γνώρισα εκεί».

 

Δύο προσωπικότητες που θεωρούν ότι λειτούργησαν ως παραδείγματα στην προσπάθειά τους να πλοηγήσουν το περιοδικό είναι ο Αμερικανός ποιητής Έζρα Πάουντ, για τον Κωνσταντίνο Δοξιάδη, και ο Έλληνας συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις για τη Βασιλική Πουλά.

«Ο Πάουντ ήταν ένας πολύ δραστήριος δημιουργός, ξεκίνησε καμιά πενηνταριά περιοδικά το οποία τα άφηνε, βέβαια, στον πρώτο μήνα, αλλά ταυτόχρονα επιχειρούσε διαρκώς να χτίσει μία λογοτεχνική κοινότητα: καλούσε ανθρώπους να στήσουν έντυπα, να εκδώσουν φυλλάδια με ποίηση, έκανε παρέα με συνθέτες και καλλιτέχνες, βοηθούσε τους άλλους να είναι δημιουργικοί». Ομοίως, και ο Χατζιδάκις «για τα ελληνικά δεδομένα βοηθούσε κυρίως τους νέους ανθρώπους να εκφραστούν, τους στήριζε με πολλούς τρόπους, γενναιόδωρα, σαν να ήταν όλοι κομμάτι του ίδιου νήματος της τέχνης».

Stimulus

Το δημιουργικό ξεκίνημα κάθε τεύχους ενεργοποιείται από ένα ερέθισμα, μια φράση, έναν πίνακα ζωγραφικής, ένα γλυπτό, μια ταινία ή ένα ιστορικό γεγονός που διαμορφώνουν, με αρκετή ελευθερία όμως, τη θεματική κατεύθυνση του τεύχους. Στην πρόσφατη κυκλοφορία, το stimulus του τεύχους είναι μια φράση από το αυτοβιογραφικό βιβλίο Birth of a Theorem του Γάλλου μαθηματικού, και βραβευμένου με Μετάλλιο Fields, Cédric Villani.

Η επιλογή αυτού του ερεθίσματος έχει σχέση, όπως μας εξηγούν οι συνομιλητές μας, με το γεγονός ότι ο Villani προσεγγίζει τα μαθηματικά με δημιουργικό τρόπο, ως μια πηγή αλήθειας και ως αποστολή ζωής. «Με την επιλογή μας θέλαμε να επισημάνουμε εμμέσως ότι το μυστήριο, η γοητεία, το αινιγματικό στοιχείο που συνοδεύουν, συνήθως, τα μαθηματικά μπορεί για κάποιους ανθρώπους να είναι στοιχεία της καθημερινότητάς τους. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τη λογοτεχνία και με αρκετές ακόμη τέχνες: για κάποιον είναι η καθημερινότητά του και για άλλους ένας άγνωστος κόσμος».

Η μικρή βαρκούλα – τίτλος εμπνευσμένος από μία ωδή της δαντικής Θείας Κωμωδίας – του περιοδικού συνεχίζει με αισιοδοξία το ταξίδι της προς το μέλλον διασχίζοντας τα ταραγμένα νερά της εποχής μας, χωρίς οι πλοηγοί της να αφήνουν, όπως σημειώνουν, τις σκέψεις τους να περιορίζονται στα όρια μιας συγκεκριμένης φόρμας ή ενός προβλέψιμου περιεχομένου.

Επισκεφθείτε το περιοδικό, εδώ