Αναρτήθηκε σε 10 Οκτωβρίου, 2019 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: Ιδέες, Λογοτεχνία, Νόμπελ Λογοτεχνίας

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Η  Όλγκα Τοκάρτσουκ και ο Πέτερ Χάντκε θα λάβουν το Νόμπελ Λογοτεχνίας, για το έτος 2018 η Πολωνή συγγραφέας και για το 2019 ο Αυστριακός δημιουργός, όπως  ανακοίνωσε σήμερα η Σουηδική Ακαδημία στη Στοκχόλμη. Υπενθυμίζουμε ότι το 2018 το Νόμπελ Λογοτεχνίας δεν απονεμήθηκε εξαιτίας της αναστάτωσης που προκάλεσε το σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης με κατηγορούμενο τον σύζυγο ενός μέλους της Ακαδημίας.

Η μεταμόρφωση του μικρόκοσμου

«Η Τοκάρτσουκ δεν αντιμετωπίζει ποτέ την πραγματικότητα ως κάτι σταθερό ή αιώνιο. Χτίζει τα μυθιστορήματά της στην ένταση πολιτισμικών αντιθέσεων, αντιπαραβάλει τη φύση με τον πολιτισμό, τη λογική με την τρέλα, το αρσενικό με το θηλυκό, την πατρίδα με την αποξένωση», τονίζουν, στο σημερινό σημείωμά τους, τα μέλη της Ακαδημίας. Η συγγραφέας, δραστήρια πολιτικά στο συντηρητικό και εχθρικό περιβάλλον της χώρας της, έχει βρει τον δικό της τρόπο, σε απόσταση από τις ευκολίες του καταγγελτικού ή του συναισθηματικού λόγου, να θεμελιώσει το λογοτεχνικό της κόσμο.

Στο βιβλίο της «Το Αρχέγονο και άλλοι καιροί» (Εκδόσεις Καστανιώτη), επικεντρωμένο σε ένα μικρό χωριό της Πολωνίας και στη ζωή δύο οικογενειών, υφαίνει αλληγορικά μια συγκλονιστική ιστορία για ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο που τα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας αναγνωρίζουν στη θραυσματική, υβριδική αφήγηση των ιστοριών της την ικανότητα να μεταμορφώνει το περιβάλλον ενός μικρόκοσμου σε καθρέφτη ενός ευρύτερου σύμπαντος.

Το ταλέντο της άρχισε να αναπτύσσεται και να δυναμώνει σε νεαρή ηλικία. Εκτός του ότι και οι δύο γονείς της ήταν δάσκαλοι, ο πατέρας της υπήρξε και βιβλιοθηκάριος σε μια πλούσια βιβλιοθήκη. Εκεί άρχισε να διαμορφώνει το λογοτεχνικό της γούστο. Το 1993, μετά τις σπουδές ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, η Όλγκα Τοκάρτσουκ ολοκλήρωσε το πρώτο της μυθιστόρημα (Prodróz Ludzi Księgi) που εκτυλίσσεται στη Γαλλία και την Ισπανία του 17ου αιώνα, και οι ήρωές του αναζητούν στα Πυρηναία ένα μυστηριώδες βιβλίο.

Τα τελευταία χρόνια, η αξία της λογοτεχνίας της άρχισε να αναγνωρίζεται στον αγγλόφωνο κόσμο. Την περασμένη χρονιά τιμήθηκε, άλλωστε, με το Διεθνές Βραβείο Booker 2018 για το βιβλίο της «Οι Πτήσεις». Κορυφαίο έργο της θεωρείται, πάντως, το ιστορικό μυθιστόρημα «Τα Βιβλία του Ιακώβ». Το ολοκλήρωσε ύστερα από πολυετή έρευνα σε αρχεία και βιβλιοθήκες. Βασικός του ήρωας είναι ο Πολωνοεβραίος αρχηγός σέκτας του 18ου αιώνα Ιακώβ Φρανκ που παρουσίαζε τον εαυτό του ως νέο Μεσσία.

Συλλαμβάνει το αόρατο…

Η διάκριση του 76χρονου Πέτερ Χάντκε, περισσότερο αναμενόμενη από εκείνη της Τοκάρτσουκ, μοιάζει να επιβραβεύει το έργο και την πορεία ενός πολυγραφότατου, ιδιοσυγκρασιακού δημιουργού που έχει δοκιμαστεί στα περισσότερα είδη γραπτού λόγου και σε διαφορετικά είδη τέχνης. Έχει παρουσιάσει μυθιστορήματα, δοκίμια, θεατρικά έργα, όπως το ριζοσπαστικό «Βρίζοντας το κοινό», και κινηματογραφικά σενάρια, για να θυμηθούμε, μόνο, το σενάριο της ταινίας «Τα φτερά του Έρωτα» που σκηνοθέτησε ο Βιμ Βέντερς.

Άντλησε έμπνευση, επίσης, από το γαλλικό λογοτεχνικό ρεύμα του Nouveau Roman, σκηνοθέτησε δικές του ταινίες, και παραμένει, όπως συνηθίζει να λέει, «δεκτικός στα πάντα». Αγαπά, επίσης, με πάθος τη ζωγραφική, τους αρχαίους Έλληνες δραματουργούς (έχει μεταφράσει από τα αρχαία Ελληνικά Αισχύλο, Ευριπίδη και Σοφοκλή), ενώ διάλεξε, όπως σημειώνει σήμερα η Σουηδική Ακαδημία, «την εξορία ως δημιουργικό μονοπάτι της ζωής του. Αν επιχειρούσαμε να χωροθετήσουμε το έργο του, θα διαπιστώναμε ότι δεν τον ενδιαφέρουν τόσο οι μητροπόλεις όσο τα προάστια και το τοπίο. Συλλαμβάνει το αόρατο και μάς κάνει να αναγνωρίσουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας μέσα σε αυτό».

Ακούστε την τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε η Όλγκα Τοκάρτσουκ λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση της βράβευσής της.