Αναρτήθηκε σε 4 Φεβρουαρίου, 2019 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: εκπαίδευση, Επιστήμη, Ιδέες, Ιστορία

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Ποιο κοινό χαρακτηριστικό, πέρα από την τεράστια συνεισφορά τους στη μαθηματική επιστήμη, μοιράζονται οι μαθηματικοί Καρλ Φρίντριχ Γκάους, Μπέρναρντ Ρίμαν, Ντάβιντ Χίλμπερτ και Έμι Νέδερ; O μαθηματικός David Gunderman, σε ένα πρόσφατο κείμενό του στη διαδικτυακή επιθεώρηση «The Conversation», υπενθυμίζει ότι όλοι τους υπήρξαν καθηγητές στο περίφημο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν στη Γερμανία. Η αναφορά γίνεται για να επισημάνει, εκτός των άλλων, πώς ένα από τα λαμπρότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ευρώπης αφανίστηκε με την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού και την ιδεολογία του ναζιστικού κόμματος.

«Η ανάπτυξή του χτίστηκε σταδιακά, μέσα σε πολλά χρόνια, αλλά η καταστροφή του συντελέστηκε γρήγορα, σε λιγότερο από μια δεκαετία», γράφει. Και προσθέτει: «Τα καλύτερα μυαλά του Πανεπιστημίου εγκατέλειψαν τη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του ΄30, μεταφέροντας τη μαθηματική κληρονομιά και τις γνώσεις τους στην Αμερική, κυρίως στα Πανεπιστήμια του Πρίνστον και της Νέας Υόρκης, και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Μεγάλης Βρετανίας».

Η ιστορία του Γκέτινγκεν έχει σε  μεγάλο βαθμό λησμονηθεί, αλλά η συνεισφορά των μαθηματικών που έχτισαν τη φήμη του παραμένει ζωντανή και γόνιμη μέχρι σήμερα.

Το Πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1734 από τον Βασιλιά Γεώργιο Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, που ήταν επίσης εκλέκτορας του Ανόβερου, την εποχή που το πνεύμα του Διαφωτισμού κυριαρχούσε στη Βόρεια Γερμανία. Οι επιστήμονες και οι ερευνητές του εκπαιδευτικού ιδρύματος είχαν περισσότερη ακαδημαϊκή ελευθερία, αυτονομία και λιγότερες παρεμβάσεις από τη θρησκευτική ηγεσία. Στα τέλη του 18^ου αιώνα, το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν είχε εξελιχθεί σε κορυφαίο κέντρο έρευνας και μάθησης στη Γερμανία.

Η φήμη του ενισχύθηκε από την παρουσία του Καρλ Φρίντριχ Γκάους, γνωστός και ως «πρίγκιπας των μαθηματικών». Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα στο Γκέτινγκεν, από το 1795 έως το 1855, περιλάμβαναν την άλγεβρα, τον μαγνητισμό και την αστρονομία.

Η αίγλη του Γκέτινγκεν εδραιώθηκε με την έλευση σπουδαίων μαθηματικών από ολόκληρη την Ευρώπη. Ο Μπέρναρντ Ρίμαν, επικεφαλής στο τμήμα μαθηματικών του πανεπιστημίου από το 1859 έως το 1866, εφηύρε τη Ριμάνεια Γεωμετρία, η οποία άνοιξε τον δρόμο στον Αϊνστάιν για να θεμελιώσει τη θεωρία της σχετικότητας. Αρκετοί ακόμη σπουδαίοι επιστήμονες, όπως ο Φέλιξ Κλάιν, ο Κάρλ Ρούνγκε, ο Χέρμαν Μινκόφσκι, ο Ντάβιντ Χίλμπερτ και η Έμι Νέδερ βρήκαν στο Γκέτινγκεν το κατάλληλο περιβάλλον για να κάνουν σημαντικές ανακαλύψεις και να εμπλουτίσουν με τρόπο αξιοθαύμαστο τη μαθηματική επιστήμη.

Όλα άλλαξαν με την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού. Το 1933, η δημοσίευση του Νόμου για την αποκατάσταση της δημόσιας διοίκησης (Berufsbeamtengesetz), απαγόρευσε στους καθηγητές και δασκάλους που δεν ανήκαν στην «άρια φυλή», κυρίως όσους είχαν εβραϊκή καταγωγή, να συνεχίσουν να εργάζονται και να διδάσκουν στη Γερμανία. Η απαγόρευση, καθώς και η επιβολή μιας σειράς ακόμη αντισημιτικών νόμων ανάγκασαν έναν μεγάλο αριθμό διανοουμένων, επιστημόνων και καθηγητών να εγκαταλείψουν τη χώρα.

«Η Έμι Νέδερ», σημειώνει ο Gunderman, «η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια μαθηματικών στο Γκέτινγκεν και, σύμφωνα με τον Αϊνστάιν, η σημαντικότερη γυναίκα στην ιστορία των μαθηματικών έφυγε από τη χώρα το 1933 για να διδάξει στο Κολλέγιο Bryn Mawr των ΗΠΑ». Παρόμοια διαδρομή ακολούθησαν ορισμένοι από τους σημαντικότερους επιστήμονες της εποχής.

Τέλος, ο αρθρογράφος αναφέρεται σε ένα περιστατικό που σκιαγραφεί την καταστροφή του Γκέτινγκεν από το ναζιστικό καθεστώς. Το 1934, ο Ντάβιντ Χίλμπερτ ρωτήθηκε από τον υπουργό Επιστημών του ναζιστικού καθεστώτος αν το Τμήμα Μαθηματικών του Γκέτινγκεν υποφέρει από τη φυγή των Εβραίων και των φίλων τους από το πανεπιστήμιο. Και εκείνος απάντησε : «Υποφέρει; Δεν υποφέρει κ. υπουργέ. Απλώς, δεν υπάρχει πια».

Πηγή: theconversation.com