Thales + Friends

Ο Αλέκος Παπαδάτος μιλά για το graphic novel “Δημοκρατία”

Αναρτήθηκε σε 30 Νοεμβρίου, 2015 κατηγορία: Συνεντεύξεις | Tags: , , , , ,

Από τον Γιώργο Καρουζάκη

To graphic novel Δημοκρατία βρίθει από θαυμαστούς χαρακτήρες και έντονο χρώμα, προσφέροντάς μας ταυτόχρονα μια νέα, σύγχρονη ματιά στο πώς επήλθε μια από τις μεγαλύτερες επινοήσεις της παγκόσμιας πολιτικής ιστορίας. Ο σχεδιατής κόμικς Αλέκος Παπαδάτος, που δημιούργησε μαζί με τον Αβραάμ Κάουα και την Anni Di Donna το ξεχωριστό αυτό βιβλίο, απαντά στις ερωτήσεις μας για τη γέννησή του

3a97e86e804d3443d6b8f1a4Πώς προέκυψε η ιδέα του graphic novel Δημοκρατία;

«Τα τελευταία χρόνια διαβάζω ιστορικά βιβλία. Μέσα από τα διαβάσματα, και προσπαθώντας να βοηθήσω την κόρη μου σε μια εργασία της, εμφανίστηκε το πρόσωπο του Κλεισθένη, ο οποίος έπαιξε κεντρικό ρόλο στα γεγονότα γύρω από τη θεμελίωση της δημοκρατίας στον έκτο αιώνα πΧ. Αυτός ο αιώνας είναι κρυμμένος στο σκοτάδι, λόγω έλλειψης επαρκών ιστορικών στοιχείων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν θέμα περιέργειας».

Ποια σημασία έχει να αφηγηθεί κάποιος σήμερα, μέσα από τη γλώσσα των comics, μια ιστορία για τη γέννηση της δημοκρατίας;

«Είναι γνωστό ότι στην εποχή μας οι κλασικές σπουδές μπαίνουν στην άκρη προς όφελος των λεγόμενων θετικών. Οι λόγοι είναι πολλοί και έχει ενδιαφέρον να αναζητήσει κανείς το γιατί. Το αποτέλεσμα, όμως, είναι μια γενική άγνοια για την ιστορία μας με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το θέμα δεν το είχε πιάσει κανείς σε κάποιο αφηγηματικό μέσο της λεγόμενης ποπ κουλτούρας. Ήταν λοιπόν μια ευκαιρία».

O αναγνώστης του βιβλίου έχει συχνά την αίσθηση ότι παρακολουθεί τα γεγονότα μιας σύγχρονης ιστορίας. Έχει αλλάξει αρκετά από τότε η αντίληψη και η συμπεριφορά των ανθρώπων;

«Έχουν αλλάξει πολλά σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην αρχαία Αθήνα έλλειπαν πολλά ως προς την προστασία του ατόμου, σε σύγκριση με σήμερα. Οι πολιτικοί όμως δεν έχουν αλλάξει, αλλά ούτε οι πολίτες, ως προς την ανασφάλεια που τους κάνει ευάλωτους και χειραγωγίσιμους».

Πώς θα χαρακτηρίζατε, σήμερα, τον Κλεισθένη και την ιδέα του να παρέμβει στον τρόπο εκπροσώπησης των ανθρώπων στη δημόσια ζωή;

«Φαίνεται ότι η παρέμβαση του Κλεισθένη, αν πιστέψουμε τις πηγές, ήταν καίρια. Οι Αθηναίοι ήταν έτοιμοι, συνειδητοποιημένοι και ώριμοι για να δεχτούν τις μεταρρυθμίσεις. Η “μήτις” του Κλεισθένη βοήθησε να επισπευσθούν κάπως τα πράγματα σε μια στιγμή που υπήρξε ένα επικίνδυνο κενό εξουσίας, όπου οι ολιγαρχικοί προσπάθησαν να επιβάλλουν με τη βία το δικό τους επικουρούμενοι από τους Σπαρτιάτες».

Ποιες ιδιότητες κάνουν ξεχωριστό τον Λέανδρο, τον βασικό ήρωα και αφηγητή της ιστορίας;

«Τον Λέανδρο τον έλκει η αγγειογραφία, ειδικά η αφήγηση με εικόνες. Η τάση του αυτή ήταν χρήσιμη για το δέσιμο της ιστορίας μας, ειδικά στο σημείο όπου ο Κλεισθένης τον πείθει ότι η εικόνα είναι χρήσιμη στη διάδοση των ιδεών. Το ίδιο χρήσιμη ήταν στο σημείο όπου τα όνειρά του γίνονται συντρίμμια, επειδή ταύτισε το εγώ του με τα έργα του. Η συντριβή στην περίπτωση αυτή είναι στοιχείο που οδηγεί σε περισσότερη επίγνωση».

Democracy1190X793

O τρόπος σχεδιασμού και αφήγησης του βιβλίου, μοιάζει να αντλεί στοιχεία από διαφορετικές τέχνες. Συνδυάζει την ελευθερία της γλώσσας των comics, με στοιχεία από το ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά και το σινεμά, με την επιλογή του flashback ή την προσεκτική σύνθεση των καρέ. Ποια ήταν η δική σας επιδίωξη όταν σχεδιάζατε την ιστορία;

«Όλα τα άτομα της ομάδας εκμεταλλευτήκαμε τις τεχνικές, τα εργαλεία και την εμπειρία μας από τις διάφορες αφηγηματικές τέχνες που ζήσαμε σαν επαγγελματίες ή σαν ερασιτέχνες. Ο κινηματογράφος είναι κάπου στο κέντρο όλων αυτών. Υπάρχει μια σύντομη φράση του Ηρόδοτου που πυροδότησε την ιδέα της πλαισίωσης της ιστορίας στη τελευταία νύχτα πριν τη μάχη του Μαραθώνα. Το flashback ήταν απαραίτητο, διότι ολόκληρη η ιστορία του Λέανδρου έπρεπε να λέγεται στο Μαραθώνα, πριν από τη μάχη. Μόνο τότε η ιστορία της θεμελίωσης της δημοκρατίας φωτιζόταν σε όλο της το εύρος».

Η δημιουργία, το μεγαλείο της τέχνης, βρίσκονται στον πυρήνα του βιβλίου εν μέσω πολέμων και πολιτικών αναταραχών. Ποια σημασία έχει η τέχνη στην εξέλιξη της ιστορίας;

«Σε περιόδους που έχουμε χάσει το λογαριασμό από το χάος των εξελίξεων, οι καλλιτέχνες είναι συχνά εκείνοι που μας προσφέρουν με τα έργα τους σοφία και ενόραση. Δυστυχώς, η ιδιαίτερη σχέση που έχουν με την υλική πραγματικότητα, τους κάνει ευάλωτους. Όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, σε οποιαδήποτε μορφή, είτε συντρίβουν είτε χειραγωγούν την τέχνη και την επιστήμη, όπως και τη μετάδοση της πληροφορίας. Η χρήση του χαρακτήρα ενός καλλιτέχνη στην ιστορία μας έχει σχέση με την πίεση που υφίστανται οι ελευθερίες σε περιόδους πολιτικών αναταραχών».

Έχετε πει ότι η Δημοκρατία είναι η συνέχεια του Logicomix. Με ποιο τρόπο;

«Συχνά στην τέχνη το ένα έργο εμπνέει το επόμενο. Η φρεσκοαποκτημένη εμπειρία του Logicomix ήταν η βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η “Δημοκρατία”. Οι συνεργάτες είναι συχνά επίσης πηγή έμπνευσης. Η συνεργασία με τον Απόστολο Δοξιάδη, που έγραψε το σενάριο και ενέπνευσε την παραγωγή του Logicomix, ήταν καθοριστική. Ήταν μια εποχή όπου είχαμε πάρει φόρα με το graphic novel, το οποίο παρουσιάστηκε σαν ένα εξαιρετικό εργαλείο να μεταδώσουμε ιδέες και να πάμε ένα μικρό βήμα παραπέρα την τέχνη μας».

© Copyright 2001-2015 Θαλής + Φίλοι.

designed & developed by ELEGRAD