Αναρτήθηκε σε 9 Οκτωβρίου, 2013 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: Robert O. Doyle, Αιτιοκρατία, Ελεύθερη βούληση

Μπορούν, τελικά, οι άνθρωποι να πράττουν ελεύθερα, με τη δική τους δύναμη της βούλησης ή εξωτερικοί, προκαθορισμένοι παράγοντες ορίζουν τις πράξεις τους;

Το αρχαίο ερώτημα, η ελεύθερη βούληση ενάντια στην αιτιοκρατία, απασχολεί σοβαρά εδώ και δεκαετίες και τον αστροφυσικό Robert O. Doyle. Τις απόψεις του για το θέμα μεταφέρει o Graig Lambert σε εκτενές άρθρό του στο περιοδικό Harvard Μagazine.

Ένα μέρος της σύγχυσης γύρω από τη σχέση ελεύθερης βούλησης και αιτιοκρατίας ενισχύεται, σύμφωνα με τον αστροφυσικό Robert Doyle, από αρκετούς στοχαστές οι οποίοι έχουν περιορίσει το ζήτημα σε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει είτε ένα αυστηρά προκαθορισμένο σύμπαν ή ένα χαοτικό, αφημένο στο έλεος της τύχης.

Ο Robert Doyle θεωρεί τον όρο «ελεύθερη βούληση» ασαφή ή ακόμα και ακατανόητο, επειδή η κατάσταση της «ελευθερίας» αναφέρεται, όπως λέει, στον παράγοντα της δράσης και όχι της βούλησης. «Νομίζω ότι το ερώτημα δεν έχει τεθεί σωστά. Δεν πρέπει να αναρωτιόμαστε αν η βούληση είναι ελεύθερη, αλλά αν ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Το στοιχείο της τυχαιότητας δεν μας αφήνει στο έλεος της τύχης. Απλώς μάς δίνει κάποιες επιπλέον δυνατότητες».

Ο Doyle προσεγγίζει το ζήτημα επικεντρωμένος σε ένα μοντέλο δύο επιπέδων στο οποίο η τύχη επιτρέπει στον ανθρώπινο παράγοντα να επιλέξει τη δράση του από μια ποικιλία διαφορετικών πιθανοτήτων. «Η ελεύθερη βούληση δεν είναι ένα μονολιθικό πράγμα», τονίζει. «Είναι ο συνδυασμός της επιλογής κι ενός ελεύθερου στοιχείου».

Ο αστροφυσικός βρίσκει σε αυτή τη θεώρηση αρκετούς συνοδοιπόρους από την ιστορία της φιλοσοφίας, με πρώτον απ’ όλους τον Αριστοτέλη. Αν και θεωρεί ότι τους τελευταίους αιώνες, ο Αμερικανός φιλόσοφος και ψυχολόγος William James, ο οποίος προσδιόριζε την τύχη ως πηγή διφορούμενων δυνατοτήτων, ήταν εκείνος που διατύπωσε με σαφήνεια μια ανάλογη άποψη.

Πηγή:Harvard Magazine