Αναρτήθηκε σε 27 Ιουλίου, 2012 κατηγορία: Ειδήσεις

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

«Είναι αρκετά πιθανόν ένας άνδρας με το όνομα Αχιλλέας να διέσχισε, κάποτε, μια σκοτεινή θάλασσα για να βρει το θάνατο σε έναν άλλο τόπο, και ένας Σκανδιναβός πολεμιστής με το όνομα Μπέογουλφ να πολέμησε σκληρά στη ζωή του, αν και είναι εξαιρετικά απίθανο να σκότωσε, ποτέ, κάποιο τέρας», γράφει ο Joel N.Shurkin στην ηλεκτρονική επιστημονική επιθεώρηση Inside Story.

Τα συμπεράσματα προέκυψαν από μια πρωτότυπη έρευνα που έκαναν επιστήμονες από το πεδίο της Εφαρμοσμένης Φυσικής στο βρετανικό Πανεπιστήμιο Coventry, αξιοποιώντας τα μαθηματικά που χρησιμοποιεί το Facebook για να λειτουργεί.

Το μοντέλο λειτουργίας των κοινωνικών δικτύων χρησιμοποιήθηκε στην ανάλυση τριών μυθικών έργων : της «Ιλιάδας» (γραμμένη γύρω στο 800 π. Χ), του «Μπέογουλφ» (γραμμένο γύρω στον 8ο αιώνα μ. Χ), και του ιρλανδικού έπους «Ταΐν Μπο Κουέιλγκνε» (πιθανολογείται ότι γράφτηκε μεταξύ του 12ου και του14ου αιώνα μ. Χ)

Οι ερευνητές επιχείρησαν να ανακαλύψουν τα πραγματικά γεγονότα που κρύβονται πίσω από τους μύθους, αναλύοντας και συγκρίνοντας τις σχέσεις των χαρακτήρων των κλασικών έργων, με εκείνες που διαμορφώνονται στα δημοφιλή κοινωνικά δίκτυα. Οι χαρακτήρες της «Ιλιάδας» και του «Μπέογουλφ» συγκεντρώνουν τις περισσότερες πιθανότητες να είναι πραγματικοί, σε αντίθεση με εκείνους του ιρλανδικού έπους, που μοιάζουν επινοημένοι.

Δεν έμειναν, όμως, εκεί. Έβαλαν κι άλλα διάσημα έργα στο μικροσκόπιο, όπως τον «Ριχάρδο τον Τρίτο» του Σαίξπηρ, τους «Αθλίους» του Βίκτωρος Ουγκό, το πρώτο από τα βιβλία του Χάρι Πότερ. Κι εδώ, αξιοποίησαν τους αλγόριθμους των κοινωνικών δικτύων για να ερευνήσουν την αλληλεπίδραση που έχουν οι βασικοί ήρωες κάθε ιστορίας με τους υπόλοιπους χαρακτήρες.

Για να δούμε, όμως, συνοπτικά, το μοντέλο της ανάλυσης που χρησιμοποίησαν. Ένα δίκτυο αποτελείται από μια ομάδα κόμβων, κάθε κόμβος μπορεί να συνδεθεί με έναν άλλο κόμβο για να δημιουργηθεί αυτό που αποκαλείται κορύφωμα. «Στα κοινωνικά δίκτυα, οι κόμβοι αντιπροσωπεύουν τους ανθρώπους και το κορύφωμα είναι μία γνωριμία ή ένα είδος φιλίας», λέει ο ερευνητής Padraig Mac Carron. Και προσθέτει: «Ο αριθμός των συνδέσεων που έχει κάποιος ονομάζεται βαθμός. Στο Facebook, για παράδειγμα, ο αριθμός των φίλων που έχετε θα μπορούσε να είναι ο βαθμός σας».

Οι ερευνητές ακολούθησαν αυτή τη διαδρομή για να εντοπίσουν τους κόμβους και τις συνδέσεις που αναπτύσσουν οι χαρακτήρες στα βιβλία που επέλεξαν, εξετάζοντας ανάμεσα σε άλλα : τη δημοφιλία του ήρωα, το είδος της σχέσης (ήπια, φιλική, εχθρική) που αναπτύσσει με τους άλλους, την τάση του χαρακτήρα ενός συγκεκριμένου βαθμού να αλληλεπιδρά με άλλους με ανάλογο βαθμό, αλλά και το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του στην ιστορία. Αν, δηλαδή, κάποιος εξαφάνιζε τον ήρωα από την ιστορία, θα κατέρρεε μαζί του και ολόκληρη η αφήγηση ;

Προς έκπληξή τους, διαπίστωσαν ότι στην «Ιλιάδα» και στο «Μπέογουλφ», οι ιστορίες και οι αλληλεπιδράσεις των χαρακτήρων μοιάζουν με εκείνες που διαμορφώνονται σε πραγματικές συνθήκες και ακολουθούν τους ίδιους κανόνες και τα πρότυπα που αναγνωρίζει κάποιος στα κοινωνικά δίκτυα. Στοιχεία που ισχυροποιούν την πεποίθηση ότι οι συγκεκριμένοι μύθοι βασίζονται σε αληθινά γεγονότα και πραγματικούς χαρακτήρες.

Οι εκπρόσωποι των ανθρωπιστικών σπουδών χαρακτηρίζουν αμφιλεγόμενες τέτοιου είδους αναλύσεις. Κάποιοι άλλοι, θεωρούν, απολύτως, φυσικό το γεγονός ότι ένας μύθος άντλησε έμπνευση από πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα.

Και ο καθηγητής Λαογραφίας του UCLA, Timothy Tangherlini εκφράζει τη δική του, ενδιαφέρουσα άποψη : «ακόμη και οι αρχαίοι ραψωδοί, που έλεγαν τις ιστορίες του Αχιλλέα και του Μπέογουλφ πριν αυτές καταγραφούν, κατανοούσαν σε βάθος την λειτουργία των κοινωνικών δικτύων, αιώνες πριν από την εμφάνιση των υπολογιστών και των αλγόριθμων. Συχνά, πρόσθεταν η αφαιρούσαν στοιχεία από το μύθο, «πείραζαν», δηλαδή, τις ιστορίες προκειμένου να ευχαριστήσουν το κοινό και τους χορηγούς τους».