Αναρτήθηκε σε 26 Φεβρουαρίου, 2014 κατηγορία: Ειδήσεις | Tags: Βιογραφία, μαθηματικά, Σρινιβάσα Ραμανουτζάν

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Τον χειμώνα του 1913, μια νύχτα του Ιανουαρίου, δύο φημισμένοι μαθηματικοί του Cambridge, o G. H. Hardy και ο J. E. Littlewood άρχισαν να μελετούν σε μια αίθουσα του Trinity College ένα χειρόγραφο με μαθηματικούς τύπους που είχε φτάσει το πρωί της ίδια μέρας στην αλληλογραφία του G. H. Hardy. Αποστολέας του χειρογράφου ήταν ένας 25χρονος Ινδός βραχμάνος, ο υπάλληλος Σρινιβάσα Ραμανουτζάν (1887-1920) που κατοικούσε στο Μαντράς και ισχυριζόταν ότι ήταν αυτοδίδακτος μαθηματικός.

Αρκετοί μαθηματικοί λαμβάνουν συχνά επιστολές από ανθρώπους που πιστεύουν ότι είναι αδικημένες ιδιοφυΐες ή από άλλους που προσπαθούν, με διαφόρων ειδών απάτες, να υποδυθούν τους φωτισμένους επιστήμονες. Στην έκδοση Ramanujan: essays and surveys, που κυκλοφορεί με πρωτοβουλία της Αμερικανικής και της Λονδρέζικης Μαθηματικής Εταιρίας, o Δρ. D.A.B. Young σημειώνει ότι οι δύο κορυφαίοι μαθηματικοί του Cambridge κατανόησαν, χωρίς μεγάλη προσπάθεια εκείνο του βράδυ του Ιανουαρίου, ότι το χειρόγραφο που μελετούσαν ανήκε σε ένα προικισμένο μυαλό: «μια ματιά ήταν αρκετή για να αντιληφθείς ότι ήταν γραμμένο από έναν μαθηματικό υψηλού επιπέδου». Για αυτό και ο Hardy δεν άργησε να καλέσει τον Ραμανουτζάν στο Cambridge.

H μετέπειτα πορεία του Ινδού Μαθηματικού είναι γνωστή. Ο Σρινιβάσα Ραμανουτζάν, αν και έζησε έναν δύσκολο και σύντομο βίο, κατάφερε να αποκαλύψει το εύρος του ταλέντου του. Παρά την ελάχιστη τυπική εκπαίδευση στα καθαρά μαθηματικά, κατάφερε να μείνει στην ιστορία ως ο σπουδαιότερος μαθηματικός της Ινδίας, επιδεικνύοντας σημαντικά επιτεύγματα στους τομείς της μαθηματικής ανάλυσης, τη θεωρία αριθμών, τις απειροστικές σειρές και τα συνεχή κλάσματα. Υπήρξε ένας από τους παραγωγικότερους μαθηματικούς της εποχής του, αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι στα σημειωματάρια του βρέθηκαν περίπου 4000 θεωρήματα, ενώ αξία της προσφοράς του στην επιστήμη θεωρείται ισάξια με εκείνη των κορυφαίων, επίσης, μαθηματικών, Χίλμπερτ, Γκάους και Οϊλερ.

Η μαθηματική του σκέψη του αποτελεί μέχρι σήμερα αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού. Μια πτυχή, όμως, της ζωής του παραμένει για χρόνια σκοτεινή και αδιευκρίνιστη. Κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια ποια ήταν ασθένεια που τον οδήγησε στο θάνατο τόσο νωρίς, στα 33 του χρόνια.

Ο Δρ. D. A. B. Young ύστερα από μακροχρόνια, εξαντλητική έρευνα προσπαθεί να αποσαφηνίσει τα αίτια θανάτου του μαθηματικού. Στο κείμενο του με τίτλο «Η ασθένεια του Ραμανουτζάν» καταγράφει σχεδόν όλα τα συμπτώματα και τα προβλήματα που είχαν ταλαιπωρήσει τον Ινδό μαθηματικό, από τη νεαρή ηλικία των 20 χρόνων μέχρι το τέλος του σύντομου βίου του. Αναφέρεται στους νυχτερινούς πυρετούς, τη διάρροια, τη χρόνια αδυναμία και κόπωση του, τους πόνους στο στομάχι, τις συχνές εφιδρώσεις, το σταδιακό χάσιμο βάρους, τον βήχα και αρκετά ακόμα συμπτώματα που άρχισαν να επηρεάζουν, κατά μία άποψη, και την ψυχική υγεία του μαθηματικού. Αυτή η προβληματική φυσική κατάσταση ερμηνεύει, σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, και την απόπειρα αυτοκτονίας που έκανε ο Ραμανουτζάν το 1917, πέφτοντας στις γραμμές του τρένου σε έναν υπόγειο σταθμό του Λονδίνου. Καθώς και άλλες παρανοϊκές σκέψεις που είχε κοινοποιήσει.

Αφού, λοιπόν, θεωρεί λιγότερο πιθανές αιτίες θανάτου τη φυματίωση και τον καρκίνο του ήπατος, ο D.A.B. Young καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Ραμανουτζάν έπασχε, το πιθανότερο, από ηπατική αμοιβάδωση, μια παρασιτική λοίμωξη του ήπατος διαδεδομένη στο Μαντράς. Είναι τραγικό, λέει ο Young, να διαπιστώνεις ότι θα μπορούσε να θεραπευτεί, αν είχε γίνει σωστή διάγνωση της ασθένειάς του. Ακόμα και εκείνη την εποχή ήταν διαθέσιμο ένα αποτελεσματικό φάρμακο, που αν το λάμβανε θα είχε σώσει τη ζωή του. Η πιο διαδεδομένη θεραπεία της ασθένειας αυτής σήμερα είναι ένα αντιβιοτικό που λαμβάνεται για δέκα ημέρες από το στόμα.