Αναρτήθηκε σε 2 Αυγούστου, 2012 κατηγορία: Ερευνητικές Εργασίες, Ημερίδες, Νέα της Ομάδας

Συντάκτης: Γιώργος Καρουζάκης

Στο νέο μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας, ενταγμένο στον υποχρεωτικό κορμό του προγράμματος σπουδών στο Λύκειο, ήταν αφιερωμένη η ημερίδα που διοργάνωσε το Σάββατο 30 Ιουνίου στην Αθήνα, η ομάδα ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ.

Η αίθουσα «Αντώνης Τρίτσης» του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων γέμισε από εκπαιδευτικούς και μαθητές, που θέλησαν να ενημερωθούν για τον τρόπο εφαρμογής του νέου εκπαιδευτικού θεσμού, αλλά και από φίλους της ομάδας ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ που αγαπούν τα μαθηματικά και τη λογοτεχνία.

Ο θεσμός της Ερευνητικής Εργασίας παρουσιάστηκε, άλλωστε, από μαθηματικούς με πολύτιμες εμπειρίες από την ενασχόλησή τους με λέσχες ανάγνωσης.

Για τη σχέση των Ερευνητικών Εργασιών με τη μαθηματική εκπαίδευση μίλησε ο Γιάννης Θωμαΐδης (Διδάκτωρ των Μαθηματικών, Σχολικός Σύμβουλος Νομού Κιλκίς) στην κεντρική ομιλία της εκδήλωσης, ενώ πέντε εκπαιδευτικοί, που δίδαξαν το μάθημα κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά, μοιράστηκαν με το κοινό τις εμπειρίες τους από την πρώτη εφαρμογή του θεσμού.

Η κεντρική ομιλία του Γιάννη Θωμαΐδη είχε τίτλο : Η θεσμοθέτηση των ερευνητικών εργασιών στο υποχρεωτικό πρόγραμμα του Λυκείου: Μια πρόκληση για την Ελληνική μαθηματική εκπαίδευση.

«Μεγάλη ευκαιρία για τον απεγκλωβισμό της ελληνικής μαθηματικής εκπαίδευσης από το τέλμα που βρίσκεται εδώ και δεκαετίες» χαρακτήρισε το νέο θεσμό ο Γιάννης Θωμαΐδης. Και αναφέρθηκε στα διαχρονικά “πάθη” της Ελληνικής μαθηματικής εκπαίδευσης μέσα από τα λόγια δυο κορυφαίων Ελλήνων μαθηματικών, του Δημήτρη Κάππου (1905-1985) και του σύγχρονού μας Βασίλη Δουγαλή.

Ο  Δ. Κάππος, υπενθύμισε ο Γ. Θωμαΐδης, επέκρινε τη σύνδεση της μαθηματικής διδασκαλίας με την «ασκησεολογίαν», άποψη που μοιράζεται και ο Βασίλης Δουγαλής, ο οποίος έχει, επίσης, τονίσει : «η περίφημη «ασκησιολογία» ή «μεθοδολογία λύσης των ασκήσεων», είναι το κυριότερο πρόβλημα της εκπαίδευσης στα μαθηματικά στο Λύκειο σήμερα. Και υπαγορεύεται, βέβαια, από τη σημερινή μορφή των εξετάσεων και τις ανάγκες ενός ομοιόμορφου τρόπου βαθμολογίας. Δεν βλέπω άλλη λύση για την πάταξη αυτής της συνταγολογίας από το αδυνάτισμα του ρόλου των εισαγωγικών εξετάσεων και την  αντικατάσταση ορισμένων ασκήσεων από πιο σύνθετα προβλήματα».

Στη συνέχεια, ο κεντρικός ομιλητής παρουσίασε ένα ξεχωριστό παράδειγμα Ερευνητικής Εργασίας, την προσπάθεια διδασκαλίας της Ευκλείδειας Γεωμετρίας απευθείας από το πρωτότυπο κείμενο. Ένα τολμηρό εγχείρημα που είχε υλοποιήσει στο παρελθόν με τη βοήθεια φιλολόγων, το οποίο σήμερα στο πλαίσιο των Ερευνητικών Εργασιών μπορεί, όπως τόνισε, να πάρει άλλες διαστάσεις.

Με αφετηρία την πρότασή του, «Η απo-δόμηση του “ευκλείδειου τελετουργικού” ως θέμα ερευνητικής εργασίας» έκανε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση για τη λογική δομή μιας “νησίδας” προτάσεων της Ευκλείδειας Γεωμετρίας και κατέληξε στη Σωκρατική σοφία μέσα από τα λόγια του J.F. Bernt, Προέδρου της Νορβηγικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Επιστημών : «η μεγαλύτερη πρόκληση για την ανθρώπινη νόηση δεν είναι η απόκτηση καινούργιας γνώσης, αλλά η κατανόηση των σχέσεων μεταξύ όσων ήδη ξέρουμε ή ανακαλύπτουμε και των συνεπειών τους».

Οι Ερευνητικές Εργασίες στην πράξη

Στο στρογγυλό τραπέζι που ακολούθησε, οι μαθηματικοί Ανδρέας Λύκος, Κατερίνα Καλφοπούλου, Στέλλα Δημητρακοπούλου, Σωτήρης Συριόπουλος και Μαρία Φαλίδα μίλησαν για τα θετικά αποτελέσματα αλλά και για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην πραγματοποίηση των πρώτων Ερευνητικών Εργασιών στο σχολείο.

Η παρουσίαση του Ανδρέα Λύκου (1ο Λύκειο Κομοτηνής) είχε τίτλο : «Μαθηματικά, τέχνη και ιστορία συναντιούνται σε ένα μυθιστόρημα αστυνομικής λογοτεχνίας». Βασίστηκε στο βιβλίο: Πυθαγόρεια Εγκλήματα (Πόλις) του Τεύκρου Μιχαηλίδη.

Η παρουσίαση της Κατερίνας Καλφοπούλου (εκπρόσωπος της ομάδας ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ στη Θεσσαλονίκη, καθηγήτρια σε Δημόσιο Λύκειο) είχε τίτλο : «Η επινόηση της γραφής και της αρίθμησης».  Βασίστηκε σε αρκετά βιβλία, ανάμεσα στα οποία και το βιβλίο, ο Ταξιδευτής των Μαθηματικών (Κέδρος) του Κάλβιν Κλόουσον.

Η παρουσίαση του Σωτήρη Συριόπουλου (2ο Λύκειο Βριλησσίων) είχε τίτλο : «Από τη μαθηματική λογοτεχνία στην κοινωνική ευαισθησία». Βασίστηκε στο βιβλίο, «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα» (Ψυχογιός) του Μαρκ Χάντον.

H παρουσίαση της Μαρίας Φαλίδα (American Community Schools) είχε τίτλο : «Mathematical fiction and Extended essay». Βασίστηκε στα βιβλία: The Wild Numbers του Philibert Schogt και Uncle Petros and Goldbach’s Conjecture του Απόστολου Δοξιάδη

Το βίντεο που ετοίμασε η Στέλλα Δημητρακοπούλου (3ο Λύκειο Βόλου) είχε τίτλο: «Η Λογική στα χνάρια της Φιλοσοφίας»: Μια διεπιστημονική προσέγγιση των Μαθηματικών, της Λογικής και της Φιλοσοφίας». Βασίστηκε  στα βιβλία: Logicomix (Ίκαρος) του Απόστολου Δοξιάδη, Οι Μαθηματικοί Διάλογοι (1ος διάλογος) του Alfred Renyi και Τα Τέσσερα Χρώματα του Καλοκαιριού (Πόλις) του Τεύκρου Μιχαηλίδη.

Κοινό στοιχείο της προσπάθειάς τους είναι ότι οι Ερευνητικές Εργασίες που συντόνισαν ήταν βασισμένες σε βιβλία μαθηματικής λογοτεχνίας. Οι εκπαιδευτικοί  παρουσίασαν αναλυτικά τον τρόπο που υλοποίησαν την Ερευνητική Εργασία τη χρονιά που πέρασε, με αναφορές στην αναζήτηση πληροφοριών, τις δραστηριότητες που συνόδευσαν το μάθημά τους (επισκέψεις σε βιβλιοθήκες, μουσεία, εκπαιδευτικά ταξίδια στο εξωτερικό), την οργάνωση της βιβλιογραφίας και την τελική παρουσίαση της Ερευνητικής Εργασίας.

Σε όλες τις παρουσιάσεις διακρίναμε τις νέες δυνατότητες για ουσιαστική μάθηση που μπορούν να προκύψουν από τη θεσμοθέτηση των Ερευνητικών Εργασιών και την ευκαιρία που δίδεται στους μαθητές να κάνουν ένα συναρπαστικό ταξίδι στη γνώση, προσεγγίζοντας μια σειρά από κοινωνικά, επιστημονικά, φιλοσοφικά και καλλιτεχνικά ζητήματα.

Στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι εκπαιδευτικοί, επισημάνθηκαν οι ελλείψεις επιμόρφωσης και  υποδομής.

Συντονίστρια του στρογγυλού τραπεζιού ήταν η μαθηματικός Σταυρούλα Παπανικολάου.

Προτάσεις για Ερευνητικές Εργασίες

Οι δυνατότητες των Ερευνητικών Εργασιών αναδείχθηκαν και στο δεύτερο μέρος της ημερίδας όπου τέσσερις μαθηματικοί, ο Ηλίας Ανδριανός, η Πότα Κοταρίνου, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης και η Άλκηστη Πατρινέλη παρουσίασαν τέσσερις ολοκληρωμένες προτάσεις-σχέδια για Ερευνητικές Εργασίες, βασισμένες στα βιβλία : ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ (Καστανιώτης) του Απόστολου Δοξιάδη,  Το μέτρο του κόσμου (Τραυλός) του Ντενί Γκέτζ, Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού (Πόλις) του Τεύκρου Μιχαηλίδη και Ιστορία της κρυπτογραφίαςτου Simon Singh.

H παρουσίαση του Ηλία Ανδριανού (2ο Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Αθηνών) είχε τίτλο : «Μαθηματικά στιγμιότυπα» των αρχών του 20ου αιώνα σαν ένα πραγματικό… μυθιστόρημα». Bασίστηκε στο βιβλίo: ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ (Καστανιώτης) του Απόστολου Δοξιάδη

Η παρουσίαση της Πότας Κοταρίνου (Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Γέρακα) είχε τίτλο : «Το μέτρο του κόσμου και άλλες ιστορίες». Βασίστηκε σε αρκετά βιβλία, ανάμεσά τους και «Το μέτρο του Κόσμου (Τραυλός) του Ντενί Γκετζ.

Η παρουσίαση του Τεύκρου Μιχαηλίδη (Κολλέγιο Αθηνών) είχε τίτλο : «Δημιουργική ανάγνωση ενός βιβλίου μαθηματικής λογοτεχνίας». Βασίστηκε  στα βιβλία: Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού (Πόλις) του Τεύκρου Μιχαηλίδη και Οι μεταμορφώσεις του λογισμού (Εκκρεμές) του Gilles Dowek

Η παρουσίαση της Άλκηστης Πατρινέλη (Εκπαιδευτήρια Ζηρίδη) είχε τίτλο: «Ιστορία της κρυπτογραφίας». Βασίστηκε στο βιβλίο Κώδικες και μυστικά (Τραυλός) του Simon Singh.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι προτάσεις των μαθηματικών ξεκινούν από την ιστορία κάθε βιβλίου και εκτείνονται στο Βερολίνο και στο Λονδίνο του μεσοπολέμου, στο βίο διάσημων μαθηματικών, στις περιπέτειες των αριθμών, στην ηλεκτρονική κρυπτογράφηση για να φτάσουν, κάποια στιγμή, και στο ανέβασμα ενός μιούζικαλ!

Το δεύτερο μέρος της ημερίδας συντόνισε ο μαθηματικός Σωτήρης Συριόπουλος

Τέλος η ομάδα ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ ευχαριστεί θερμά :

To Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων που μας παραχώρησε δωρεάν την αίθουσα για την ημερίδα.

Το Ίδρυμα Μποδοσάκη, που ανέλαβε δωρεάν την τεχνική ευθύνη της βιντεοσκόπησης αυτής, και άλλων μας εκδηλώσεων.

Και τους υπεύθυνους του cafe Single Estate (Σόλωνος 73 ) οι οποίοι πρόσφεραν καφέ στους καλεσμένους μας